गुंतवणूक एक विचार २

 गुंतवणूक आणखी एक विचार

एक दोन दिवसांपूर्वी मी कोकणात जमीन विकत घेण्याबद्दल लेख लिहिला होता. प्रतिक्रिया वरून असे वाटते की बऱ्याच लोकांना हा लेख उपयुक्त वाटला.

आपण ज्यावेळी जागा विकत घेतो त्यावेळी दोन कारणे असतात. एक म्हणजे उपयुक्तता, दुसरी म्हणजे गुंतवणूक. जर उपयुक्तता शाश्वत, निदान पुढील पाच वर्षे असेल तर ती जागा जरूर विकत घ्यावी नाहीतर भाड्याने घ्यायला हरकत नाही.

ज्या वेळी आपण गुंतवणूक म्हणून विचार करता त्यावेळी जर ती जमीन असेल तर ती शहरा लगतच्या भागात असेल तर त्यात वृद्धी चांगली होते कारण बरेच वेळा शहराच्या सीमा वाढतात पण सरकारी प्रकल्प येणार या विचाराने घेतली तर भारतात योजलेले सरकारी प्रकल्प आणि प्रत्यक्षात उतरणारे सरकारी प्रकल्प या मध्ये कमीतकमी 10 ते 30 वर्षापर्यंत कालावधी असतो आणि तो प्रकल्प होणार म्हणून भाव आधीच वाढवून ठेवलेले असतात. कित्येक वेळा असे प्रकल्प बासनात गुंडाळले जातात आणि गुणवणूक फुकट जाते.

तसेच मुंबईत भाव वाढले म्हणून विरार वसई मध्ये भाव त्याच प्रमाणात वाढतील असे ही नाही. तेथे भाडे सुद्धा कमी मिळेल. आणि मेंटेनन्स ला पैसे जातील ते वेगळेच.

एखादा फ्लॅट किंवा जमीन घ्यायला अनेक कागदपत्रे, त्याची सत्यता, त्या आधीं लोकेशन, आजूबाजूची वस्ती, विकायची वेळ आली तर विक्री किती लवकर होईल, नावावर होईल की नाही, सम्पूर्ण मालकी मिळेल का? टायटल क्लीयर आहे ना, अतिक्रमण होईल का? या आणि अशा अनेक बाबी बघायला लागतात.

शिवाय प्रत्येक एरिया मध्ये ठराविक जमिन किंवा फ्लॅट घ्यायचा झाल्यास कमीतकमी निदान 10 लाख ते 1 करोड किंवा त्यापेक्षा जास्त गुंतवणूक करावी लागते. या सर्व गोष्टीं ऐवजी , बँक आणि पोस्टातील फिक्स डिपॉझिट सोडून दुसरे काही गुंतवणूक मार्ग बऱ्याच प्रमाणात शाश्वत आहे का याचा विचार केला असता खालील उत्तर मिळते.

प्रथम मी हे लिहितो की मी कोणी मान्यवर गुंतवणूक सल्लागार किंवा ब्रोकर नाही पण जो अनुभव आला तो सांगतो. जर आपण भारतीय शेयर बाजारात गुंतवणूक केलीत तर या बाजारात कमीतकमी रु 10000 ( या पेक्षाही कमी रकमेपासून होऊ शकते) पासून ते कितीही मोठ्या रकमेची गुंतवणूक करता येते. खरेदी किवा विक्री चा व्यवहार एका मिनिटात, पूर्णपणे पारदर्शक, ऑनलाइन ( घरात बसून किंवा अगदी मोबाईल वर बाहेर फिरतीवर असताना सुद्धा), क्लीयर टायटल, आग, पूर, वादळ, इत्यादी नैसर्गिक आपत्ती यामुळे पूर्ण नुकसान होणार नाही अशी, खरेदीची रक्कम आपल्या बँक खात्यातून आणि विक्री ची रक्कम तसेच लाभांश ( डिव्हिडंड) परतावा सुद्धा आपल्या बँक खात्यात ऑटोमॅटिक जमा होतो, कोठेही जायची गरज नाही. विक्रीचे पैसे 2 दिवसात आपल्या खात्यात जमा होतात, खरेदीचे पैसे त्याच दिवशी आपल्या ब्रोकर कडे जमा करणे आवश्यक आहे. कित्येक ब्रोकर डीलव्हरी वर कमिशन लावत नाहीत म्हणजे तो व्यवहार कमिशन रहित होतो.

समजा काही कारणांमुळे आपल्यास एखाद्या समभागाची खरेदी चुकीची झाली अशी वाटली तर दुसऱ्या मिनिटाला काही थोडे नुकसान किंवा फायदा घेऊन ती लगेच विकता येते. वेगवेगळ्या चांगल्या शेयर्स ची खरेदी आपण केलीत तर एक चांगला बॅलन्स पोर्टफोलिओ तयार होऊन मार्केट च्या कोणत्याही स्थितीत आपणास नुकसान होणार नाही एवढी काळजी आपण घेऊ शकतो.

अर्थात या साठी थोडाफार अभ्यास करणे आवश्यक आहे. निदान कोणी चांगला माहितगार, अनुभवी सल्लागार असणे आवश्यक आहे. या देशात आणि मार्केट मध्ये अशा अनेक कम्पन्या आहेत की त्या वर्षानुवर्षे चांगल्या चालल्या असून त्यांच्या शेयर च्या भावात वर्षानुवर्षे नियमित वाढ होत असते. काही कम्पन्या चांगले डिव्हिडंड देतात तर काही कम्पन्या कमी डिव्हिडंड देतात पण त्यांचे प्रॉफिट वाढल्यामुळे त्यांचे रिझर्व्ह वाढून त्यांच्या बाजरी मूल्यात वाढ होऊन त्याचा फायदा गुंतवणूकदाराला मिळतो. ज्याला लॉंग टर्म इन्व्हेस्टमेंट म्हणतात असे शेयर बाजारात खूप असून त्या पैकी कित्येक शेयर नियमित 15% ते 35% पर्यंत भांडवल वृद्धी दर्शवतात.

हा शेयर बाजार शिकायला फार कठीण नाही परंतु थोडे अंकगणित आणि थोडे कॉमर्स च्या टर्म्स चे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. ज्याला ते नाही तो सुद्धा इच्छा असल्यास शिकू शकतो.

बरेच वेळा लोक जास्त परताव्याचा साठी, किंवा लवकर श्रीमंत होण्यासाठी इंट्रा डे ( दररोज खरेदी विक्री) किंवा ऑप्शन सारख्या शेयर बाजारात पैसे न समजता लावतात. ते चुकीचे आहे कारण हे विषय जे त्यात माहीर आणि काटेकोर माहितगार आहे त्यांच्यासाठीच आहेत. अनेक लोक एक दोन सेमिनार करून येतात आणि ह्या विषयात जातात पण ते चूक आहे.

आपण जर प्रतिथयश किंवा चांगल्या ट्रॅक रेकोर्ड असलेल्या ब्लु चिप कँपन्यांचे शेयर घेतलेत आणि ते कमीत कमी 3 ते 4 वर्ष ठेवलेत तर त्याचा चांगला परिणाम आपणास दिसून येईल. स्वतः खरेदी विक्री करणे आणि म्युचल फंड मधून गुंतवणूक करणे यात जमीन अस्मानाचा फरक आहे. स्वतः आपण एक दोन वेळा चुकाल पण जस जसे आपण त्यात काम कराल तस तसे आपण त्यात आणखी यशस्वी व्हाल. म्युचल फंड मध्ये आपण दुसऱ्यावर अवलंबून असतो. त्यांच्या कामाच्या पद्धती आणि गरजा वेगळ्या असतात. स्वतःचा अभ्यास महत्वाचा तसेच आजूबाजूला किंवा आर्थिक क्षेत्रात काय घडामोडी सुरू आहे याचे ज्ञान असेल तर आणखीन उत्तम. पण एक लक्षात घ्या की जरी मार्केट काही दिवस खाली असले तरी ते नंतर वरती येणारच त्यामुळे एखादेवेळी आपल्या पोर्टफोलिओ ची किंमत कमी झाली तरी जर आपण लगेच ते शेयर विकत नसल्यास त्यात काही नुकसान होत नाही. तुम्हाला कोणीही विकत घ्या किंवा विका याची जबरदस्ती करत नाही आणि घेतलेले सर्व निर्णय स्वयंप्रेरीत असतात. तुम्हाला सांगतो इन्फोसिस, टीसीएस, हिंदुस्थान लिव्हर, मारुती, बजाज ऑटो, बजाज फायनान्स, बजाज फिनसर्व, ब्रिटनिया, विप्रो, आयशर मोटर्स, रिलायन्स, एचडीएफ च्या सर्व कम्पन्या, लार्सन तुबरो इत्यादी अनेक कम्पन्या ज्यांची मॅनेजमेंट प्रोफेशनल पद्धतीने काम करते त्या सर्व कँपन्यांच्या शेयर्स मध्ये पैसे गुंतवा, कधीच पश्चाताप करायची वेळ येणार नाही. मी हे जनरल लिहिले असून या आणि अशा कँपन्यांचे शेयर खरेदि करताना मार्केट वरती असताना गुंतवू नका पण जरी चुकून असे केलेत तरी फार मोठे नुकसान होणार नाही याची खात्री बाळगा.

कदाचित काही मंडळींना ते या वयात जमणार सुद्धा नाही पण तुमच्या मुलांना आता पासूनच या वयात ह्या गोष्टी शिकून घ्यायला सांगा. नाहीतरी आपण हे सर्व पुढील पिढी साठी करत असतो मग नुसते पैसे ठेवण्यापेक्षा किंवा ते कसे गुंतवुन त्याची भांडवल वृद्धी कशी होईल हे त्यांना शिकवणे जास्त उपयोगी होईल.

शेवटी एक मोलाचा सल्ला, इंग्रजीत एक म्हण आहे don't put all your eggs in one basket. म्हणजे आपली सर्व गुंतवणूक एकाच प्रकारात ( म्हणजे जमीन, फ्लॅट, सोने, फिक्स डिपॉझिट, शेयर मार्केट इत्यादी) किंवा एकाच कम्पनी च्या शेयर मध्ये गुंतवू नका कारण या जगात काहीच शाश्वत नाही त्यामुळे जरी एका ठिकाणी अडचण आली तरी दुसरी बाजू आपली पडती बाजू सावरून घेऊ शकेल अशा रीतीने गुंतवणूक करा.

माधव भोळे