आरक्षण

आरक्षण.

दिवसेंदिवस आरक्षण हा मुद्धा अतिशय गंभीर होत चालला आहे. आरक्षण म्हणजे खिरापत नव्हे की कोणीही राजकारण्याने सत्तेसाठी काहीही आश्वासन देऊन सत्ता मिळवावी.

आपल्या शेजारील बांगलादेश मध्ये शेख हसीना पंतप्रधान झाल्यानंतर गेले काही वर्ष बांगलादेश स्वातंत्र्य सैनिकांच्या मुलांना सरकारी नोकरीमध्ये ३०% आरक्षण ठेवले होते. त्यानंतर "Students against descrimination" ह्या विध्यार्थी संघटनेने निदर्शने करीत असा आरोप केला की ह्या आरक्षणामुळे शेख हसीनाचा अवामी लीग पक्ष ज्याने बांगलादेश स्वातंत्र्य लढ्याचा पुढाकार घेतला होता त्यांच्या कार्यकर्त्यांना आवाजवी फायदा होणार आहे. त्यामुळे त्यांनी घटनेतील मूळ ७% आरक्षण सोडून बाकीच्या ९३% सरकारी नोकऱ्या मेरिट वरती मिळाव्यात यासाठी आंदोलन सुरू ठेवले. गेले १५ वर्ष हे सुरूच होते. त्या नंतर वेगवेगळ्या कोर्ट प्रक्रियेनंतर शेवटी बांगलादेश सुप्रीम कोर्टाने विद्यार्थ्यांची मागणी मान्य करीत नवीन आरक्षण रद्द करत ९३% जागा मेरिट वर भरण्याचा आदेश सरकारला दिला. मधल्या काळात आंदोलन हिंसक झाल्यामुळे त्यावर सरकारकडून बळाचा वापर केला गेला, त्या मुळे आंदोलन आणखीनच चिघळले. 

त्यामुळे विद्यार्थ्यांनी शेख हसीनाच्या राजीनाम्याची मागणी केली. ती मान्य न झाल्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या आंदोलनाचा डोंब उसळून त्याचे पर्यवसान शेख हसीना काल संध्याकाळी भारतात राजकीय आश्रयास आल्या. आज दुपारी त्या लंडन येथे जातील असे सांगितले जातील.

भारतीय राज्यकर्त्यानी यापासून धडा घेणे आवश्यक आहे. जर मेरिटला डावलून आपण काही गोष्टी करत राहाल तर ऱ्हास होणारच. भारतात वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये आणि नेत्यांमध्ये आरक्षणाची ५१% ची मर्यादा वाढवण्यासाठी चढओढ लागली आहे.

भारताच्या सुप्रीम कोर्टने सुद्धा नुकत्याच दिलेल्या निर्णयानुसार आरक्षणाचा लाभ फक्त पहिल्या पिढी पुरताच मर्यादित असावा आणि ओबीसी प्रमाणे बाकी आरक्षणाला सुद्धा क्रिमी लेयर बंधन असावे असे म्हटले आहे. सध्या आरक्षण ही जमीनदारी झाली आहे. जों आरक्षणाचे लाभ घेऊ शकतो त्याच्या पुढच्या जेवढ्या शक्य असतील तेवढा लाभ घ्यायला बघत आहेत, त्यामुळे खरोखरचं जों गरजू आहे त्याला काही लाभ मिळत नाही.

सरकारने यावर गंभीर विचार करणे आवश्यक आहे.

माधव भोळे 

वंशावळी-वंशवेल (Family Tree) म्हणजे काय?

 All Right Reserve @Copyright 

वंशावळी-वंशवेल (Family Tree) म्हणजे काय व 

९ पिढयाची वंशावळी कशी जुळवावी

(वंशावळी#स्वतःवडील-आजोबा-पंजोबा-खापरपंजोबा-पन्तू-नातू-अन्तू-खातू-नातू)

महसुल लेखः शुक्रवार दिनांक: ८ मे २०२०

आपण सर्वसाधारणपणे आपल्या पुर्वजांच्या वंशाची, कुळातील पूर्वजांच्या वंशावळी ही काही अपवादात्मक कारणांसाठीच जुळविण्याचा किंवा शोध घेण्याचा प्रयत्न करतो. शाळा महाविद्यालयीन प्रवेशासाठी जातीचा दाखला काढण्यासाठी लागणा-या काही महत्वाच्या कागदपत्रांची जुळवाजुळव करण्यामध्ये वंशावळी हा एक भाग आहे. परंतु हा वंशावळी जुळविण्याचा व शोधण्याचा मार्ग हा तात्पुरत्या कागदोपत्री तरतूदीसाठी सिमीत आहे. कारण जातीचा दाखला काढण्यासाठी केवळ अर्जदाराचे वडील व वडीलांचे वडील म्हणजे आजोबा इथपर्यंतच हा वंशावळीचा विषय मर्यादित होतो.

परंतु काही शहरात आजचा मुंबईस्थित तरूण वर्ग व उत्साही चाकरमाणी आपली वडीलोपार्जित मालकीची जागा, कुळाची जागा, वंशाची वंशावळी या पारंपरिक व महत्वाच्या गोष्टीचा शोध लावण्याचा व ते शोधून काढण्याचा प्रयत्न करत आहेत व बहुतेक लोकांना यात यशही आले आहे व येत आहे.

आपण आपल्या पुर्वजांच्या वंशाची साधारणतः ९ पिढ्याच्या वंशाची वंशावळी शोधू शकतो जुळवू शकतो. या सर्व प्रकारात महसुल विभागाचा दस्तैवजांपैकी काही महत्वाचे दस्तैवज खालीलप्रमाणे-

१)जंगलखर्डा नोंदवही पत्रक सन १८८६- सदर नोंदवहीत आपल्या वंशातील ज्या व्यक्तीचा जन्म साधारणतः १८२० साली झाला होता त्यांचे व त्यांच्या वडिलांचे नाव म्हणजे ज्यांचा जन्म सन १७०० ते १७२० च्या आसपास झाला आहे त्या वंशातील मुळपुरुषाचे नाव नोंद असते. म्हणजे आपण ७ व ८ व ९ क्रमांकाची पुरुषाची वंशावळी या दस्तैवजावर नोंद असते

२)बोटखत नोंदवही १८९५ - या दस्तैवजावरून आपण साधारण ७ व ८ क्रमांकाच्या वंशावळीतील पुरुषाची वंशावळी जुळवू शकतो.

३)प्रतीबुक हिस्सावार पत्रक नोंदवही- दस्तैवजावरून आपण साधारण ६ व ५ व ४ क्रमांकाच्या वंशावळीतील पुरुषाची वंशावळी जुळवू शकतो.

४)आकारफोड पत्रक १९५७-

दस्तैवजावरून आपण साधारण ४ व ३ क्रमांकाच्या वंशावळीतील पुरुषाची वंशावळी जुळवू शकतो. सन १९५६-१९५७ रोजी आपल्या जमीनीवर कसतव नोंद असलेले पूर्वज यांची माहीती आकारफोड पत्रकात मिळते 

५)फेरफार पत्रक नोंदवही व मेळाची फाईल-फेरफार दस्तैवज संचिका- गावनमुना ६अ, तसेच गुणपत्रिका या दस्तैवजावरून वंशावळीतील ३ व ४ क्रमांकाच्या पुरुषाची वंशावळी जुळवू शकतो.

६)विदयमान २०२० चा ७/१२ उतारा- यावर आपले व आपल्या वडीलांचे नाव असते म्हणजे क्र.१ व २ क्रमांक ची वंशावळी येथे जुळली जाते.

महसुल जमीन माहीतीकामे इतर महत्वाचे दस्त-

७) टिपनबुक नोंदवही-

(जागेचे सर्व्हे, वर्णन नोंद व मुळ भोगवटाधारक सदर बुकात सापडतात. साधारण १८४० ते १८८० या कालावधीच्या नोंदी)

८)सुडपत्रक-सुडाचा उतारा सन १८६४-सुडाच्या मुळ उता-यास जमाबंदी पत्रक असेही म्हणतात. जागेचे वर्णन याबाबत माहीती.

यापैकी कोणते दस्तैवज कोठे अर्ज करावेत.

१) जंगलखर्डा नोंदवही पत्रक-तहसिल कार्यालय

२) बोटखत नोंदवही पत्रक-तहसिल कार्यालय

३)प्रतीबुक हिस्सावार पत्रक नोंदवही-

तालुका भूमी अभिलेख तथा भुमापन विभाग कार्यालय

४) आकारफोड पत्रक- तालुका भूमी अभिलेख तथा भुमापन विभाग कार्यालय

५) टिपनबुक नोंदवही-भुमापन तथा भुमीअभिलेख विभाग तहसील

६) मेळाची फाईल-तहसिल/तलाठी कार्यालय

७) फेरफार नोंदवही/गुणपत्रिका/गावनमुना ६अ, ७/१२ उतारा-तलाठी कार्यालय

८) मेळ साक्षीदार पुरावा-तहसिलदार/तलाठी कार्यालय/ 

वंशावळी(Family Tree) जुळणी करून तहसिल क्षेत्रातील दुय्यम निबंधक तथा सक्षम महसुल प्रमाणक अधिकारी मार्फत प्रमाणित करावी. सदर प्रकरणातील टिपनबुक(सन १८४० ते सन १८८०), सुडाचा उतारा १८६४-सुडपत्रक, जंगलखर्डा नोंदवही १८८६ व बोटबुक नोंदवही-१८९५, ही मोडी लिपीमध्ये तहसिल कार्यालय/भुमापन तथा भुमीअभिलेख यांचे कार्यालयात उपलब्ध होते. त्याचे मराठीमध्ये शासकीय मोडीलिपी तज्ञाकडुन प्रमाणीत हस्तांतर करून घ्यावे. उपरोक्त महसुल वंशावळी संबधित माहीती व दस्तैवज हे महाराष्ट्रातील विविध तालुका-जिल्हा महसुल कार्यालयातून प्रत्यक्ष गोळा केलेल्या प्राथमिक माहितीच्या आधारे आहेत.वाचकांनी इतरही महसुल दस्तैवजांचीही माहीती घ्यावी व अभ्यास करावा.

व सदर दस्तैवज हे शासकीय नमूद महसुल विभागात अर्ज करून प्रत्येक दस्तैवज हा रुपये २/- ते जास्तीत जास्त रुपये १०/-व पेक्षा कमी जास्त शासकीय नियमानुसार भरणा करुन(प्रत्येक पृष्ठ) उपलब्ध होतात.

सदर वंशावळी जुळवणी संदर्भात माझा मुळ लेख हा २० एप्रिल २०१८ रोजी प्रसारित झाला होता. आता पुन्हा एकदा लोकांच्या माहीती व आग्रहावरून माझ्या पेजवर प्रसारित करत आहे. मुळ लेखात फेरफार-बदल करताना लेखकाची परवानगी घ्यावी. All Right Reserve @Copyright

महसुल लेखन व संशोधन :

DR. RANJANA B. KHOCHARE

PHD IN LAW, LLM, LLB, MBA, DBM, DCL

ADVOCATE BOMBAY HIGHCOURT 

SUNIL BHADEKAR

LLB, MBA(FINANCE), BCOM

-9920945107-9029644000

==================================

आरटीआय ह्यूमन राइट्स एक्टिविस्ट असोसिएशन

RTI Human Rights Activist Association

ऑलिम्पिक आणि विध्यार्थी

 ऑलिम्पिक आणि विध्यार्थी.

सध्या दिनांक २६ जुलै तें ११ ऑगस्ट २०२४ पर्यंत पॅरिस येथे २०२४ चे ऑलिम्पिक सुरू आहे. हा खेळांचा महाकुंभच म्हणा की. भारतातर्फे ११७ खेळाडू विविध खेळात भाग घेत आहेत.

खेळ हा सुदृढ तब्येतीची गुरुकिल्ली आहे. खेळ आणि कसरती मुळे तब्येत निरोगी राहण्यास मदत होते. मन प्रफुल्लित होते. सांघिक आणि व्यक्तिशः स्पर्धात्मक काम करण्यास तें ऊर्जा देतात. नेतृत्व गुण तयार होण्यास तें मदत करतात असे त्याचे विविध फायदे आहेत. ऑलिम्पिक मध्ये विविध देशाचे खेळाडू भाग घेत असतात. त्या निमित्त त्या देशांची तोंडओळख होते.

सर्वाना पॅरिस येथे तें बघण्यासाठी जाणे शक्य नाही. आपल्या विद्यार्थ्यानी आणि तरुणांनी हे ऑलिम्पिक निदान टीव्ही वर बघायला हवे. खालील चॅनल वर तें बघायला मिळेल.

Sports 18 1 HD/SD, Sports 18 2 HD/SD, VH1, MTV, Colors networks, and Sports 18 3 HD/SD will provide the live coverage of the 2024 Summer Olympics in Paris. 

शिवाय आपल्याकडे जिओ फायबर असल्यास त्याच्या स्पोर्ट्स चॅनल वर तें बघायला मिळेल. 

मुलांना नुसते पुस्तकी किडे बनवू नका. आजूबाजूला काय चालले आहे त्याची माहिती होणे आवश्यक आहे.

माधव भोळे

हिंदुस्थानची तुकडे तुकडे गँग

हिंदुस्थानची तुकडे तुकडे गँग.

१६ ऑगस्ट १९३२ रोजी ब्रिटिश पंतप्रधान रामसे मॅकडोनाल्ड यांनी भारतातील प्रांतीय ब्रिटिश गव्हर्नरना मदत करण्यासाठी तयार केलेल्या प्रांतीय विधान परिषदेमध्ये हिंदुस्थानातील विविध जमाती आणि धर्मांना प्रतिनिधित्व मिळावे म्हणून वरवर उदात्त वाटणारा "Communal Award" जाहीर केला, ज्याद्वारे हिंदू, मुस्लिम, शीख, ख्रिस्ती, अँग्लो इंडियन, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती असे प्रत्येक वर्गासाठी एक मतदार संघ असे मतदार संघांचे विभाजन करण्यात येईल अशी ति योजना होती. थोडक्यात या मंडळीमध्ये फोडाफोडीचे राजकारण करून आपली सत्ता कायम ठेवायची असा तो अंतस्थ हेतू होता.

परंतु महात्मा गांधींचा ह्या योजनेला सक्त विरोध होता. भारतीय नागरिकांनी आपापसात लढावे हेच त्यांना मान्य नव्हते. त्यात निदान अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती, हिंदूं धर्माचा पोटभाग असल्यामुळे त्यांच्यात तरी विभाजन नको असे त्यांचे मत होते. तें त्यावेळी येरावडा कारागृहात होते. त्यांनी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना भेटण्यासाठी निरोप पाठवला परंतु ह्या योजनेला बाबासाहेबांचा पाठिंबा होता, त्यामुळे तें गांधीना भेटण्यास तयार नव्हते. बाबासाहेबाना वाटले की ह्या लवादा मुळे अनुसूचित जाती आणि जमातींचे वेगळे अस्तित्व मान्य होईल. शेवटी त्यावेळचे प्रथम दलित क्रिकेटियर बाळू पालवणकर याने मध्यस्ती करून आंबेडकरांची आणि गांधीजींची भेट घडवून आणली आणि त्यानंतर दिनांक २४ सप्टेंबर १९३२ रोजी गांधीजी आणि डॉ. आंबेडकर यांच्यात अनुसूचित जाती आणि जमातीना काही जागा जास्त देऊन एकत्र निवडणुका लढण्याच्या अटीवर, हिंदूतर्फे भारतरत्न पंडित मदन मोहन मालवीय तर अनुसूचित जाती आणि जमातींतर्फे भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी पुणे करारावर सही केली आणि पुणे करार झाला.

आज ९२ वर्षांनी भारताच्या अमृत काळात राहुल गांधीनी देशाची जात निहाय जन गणना करण्याची मागणी संसदेत केली आहे. त्यांची मागणी आहे की जेवढी प्रत्येक जातीची लोकसंख्या तेवढा त्याचा ह्या देशावर हक्क. 

म्हणजे १९५२ साली याचे आजोबा नेहरू यांनी प्रथम कुटुंब नियोजन सुरू केले तें वेडे होते आणि हा म्हणतो जेवढी तुमची लोकसंख्या तेवढ्या प्रमाणात तुमचा जास्त हक्क. लोकसंख्या वाढवा आणि जास्त हक्क मिळवा असाच याचा अर्थ होतो. 

आपले लाडके नेते कै. वल्लभभाई पटेल यांनी ५६२ संस्थांने एकत्र आणून हा देश एकसंघ बनविला. त्यात प्रशासकीय दृष्टीने भाषावर प्रांत रचना झाली त्यात काही तंटे आधीच सुरू आहेत.

भारतात ३,००० जाती आणि २५,००० उपजाती आहेत. त्यांच्यामध्ये भांडणे लावण्याचे आणि देशाचे तुकडे पाडण्याचे हे मोठे शडयंत्र आहे. आधीच हा देश विविध संस्कृती, वेगवेगळे आहार, विहार, वेगवेगळे पोशाख यांनी बनलेला असला तरी तो एक आहे. त्यात आता जातीय जनगणना करून आणखी तंटे वाढवायचे आहेत का? 

ईथे महाराष्ट्रात ओबीसी आणि मराठे या दोन समाजात सध्या जी रस्सीखेच सुरू आहे ती सोडवताना सरकारचे नाकी नऊ आले आहेत, तर ह्यांची नवीन योजना म्हणजे २८,००० समाजात भांडणे लावण्याची बिनडोक कल्पना आहे. त्याने भारत परत हजारोच काय पण लाखो वर्ष पाठी जाईल यात शंका नाही. 

बरे सर्व लोक हक्क मागत आहेत पण जबाबदारीची जाणीव कोणाला आहे का? हक्क आणि जबाबदारी नेहमी हातात हात घालून येत असतात हे कोण समजणार?

देव करो आणि अशी मागणी निदान या युगात तरी मान्य न होवो.

माधव भोळे