हिंदुत्व गदाधारी, घंटाधारी की आणखी काही!!

हिंदुत्व गदाधारी, घंटाधारी की आणखी काही!! आज काल हिंदुत्वाचा मोठाच बोलबाला झालेला दिसतो. जो उठतो तो हिंदुत्वावर बोलतो. कोणी कोटावर जानवे घालून हिंदु बनतो, तर कोणी हनुमान चाळीसा लाऊडस्पीकरवर लावायला सांगून, भगवी शाल पांघरून मी हिंदू आहे हे सिद्ध करतो. कोणी इफतिहार च्या पार्टीला बोलावून हिंदूंची सहिष्णुता दाखवतो, तर कोणी मी सावरकरवादी म्हणून स्टेजवरून जोरजोरात ओरडून हिंदुहृदयसम्राट सावरकरांचे हिंदुत्वाबद्दलचे विचार लोकांच्या घशात ओतण्याचा प्रयत्न करतो. नक्की हिंदुत्व आहे तरी काय? मला तर कधी कधी कोडेच पडते. जे वेदात, पुराणात सांगितले ते हिंदुत्व की दुपारी 12 ते 3 मोफत इडली चटणी मिळते म्हणून अम्मा किचनच्या समोर धक्काबुक्की करून आपले पोट भरणारी गरीब जनता असताना, त्याच गरिबांच्या लाटलेल्या पैशातून आणि भ्रष्टाचाराने कमावलेल्या पैशातून तिरुपती बालाजीला सोन्याचा मुकुट अर्पण करणाऱ्या राजकारण्यांचा सत्कार करणारे ब्राह्मवृंद आणि विश्वस्थ हे हिंदुत्व? लेख लिहायचे कारण, काल आम्ही राहतो त्या ठिकाणी जवळच असलेल्या पाटलादेवी मंदिराची वार्षिक चैत्र जत्रा होती. जत्रा म्हणजे उत्साह, जत्रा म्हणजे उत्सव. पण एके काळी शांतपणे कंदिलाच्या किंवा पेट्रोमॅक्सच्या शांत प्रकाशात निघणारी ही जत्रा गेले काही वर्षे तरुणाईचे आकर्षण बनले आहे ते दर 200 मीटरवर लावलेल्या कर्कश्श डीजे आणि डिस्को लाईट्सच्या प्रकाशात नाचणाऱ्या मंडळींनमुळेच. तेव्हढ्याशा त्या एक किलोमीटर च्या परिसरात कमीतकमी 40 ते 50 मोठे ( अंदाजे 2 फूट x 3 फूट) डीजे स्पीकर जे कानठळ्या बसवत होते आणि डिस्कोलाईट्स डोळ्याचा थरकाप उडवणारे प्रकाश टाकत होते. तरुणाई, अगदी अबाल वृद्ध भगिनी सुद्धा, त्या तालावर वेडेवाकडे अंगविक्षेप करत बेभान होऊन नाचत होत्या. रात्री 10 नंतर लाऊडस्पीकरला बंदी असताना सुद्धा आम्ही आमच्याच बापाची मुंबई असे समजत असल्यामुळे सम्पूर्ण परिसर रात्री 1 वाजेपर्यंत या आवाजाने दणाणून सोडला होता. अगदी पुण्यातील तरुणाई जशी मोठमोठ्याने ढोल बडवत रात्रभर गणपती विसर्जन मिरवणूक काढते आणि त्यासाठी आधी 2 / 2 महिने तालमा करत बसते तसेच. म भले त्या ढोलांचा त्रास आजूबाजूच्या रहिवाश्याना का होईना!. नक्की आपण कोठे जात आहोत, काय करत आहोत याचे भान समाजाकडे राहिलेले नाही. 2 रुपये किलो गहू आणि 3 रुपये किलो तांदूळ घेण्यासाठी रेशनवर लाईन लावणारी आणी विविध योजनांतर्गत मिळणाऱ्या कर्जासाठी सरकारकडे अर्ज करणारी मंडळी जेव्हा लग्नात हळदीला गावकऱ्यांना आणि पाहुण्यांना उंची दारू पाजतात आणि लग्नसमारंभाला आणि वाढदिवसाला लाखो रुपये खर्च करतात किंवा मंदिरे उत्सवासाठी लाखो करोडो खर्च करतात तेव्हा नक्की समाज कोणत्या दिशेला चालला आहे याची कल्पना करून कीव येते. थोडक्यात फुकट आणि आयते मिळालेले पैसे उडवायचे आणि परत कर्जबाजारी होऊन लोकांकडे आणि सरकार कडे भीक मागायला तयार. राजकारण्यांना अशीच जनता हवी असते की जिला धर्म ही अफूची गोळी देऊन त्यांच्या धार्मिक भावनाना फुंकर घालत राहायचे आणि त्या मंडळींचा पाठिंबा घेऊन सरकार दरबारी भ्रष्टाचाराने करोडो रुपयांची मालमत्ता बनवायची. लोकांच्या सणासुदीला गणपती मंडळे, सार्वजनिक पूजा, मंदिरांचे उत्सव याला छोट्या मोठ्या देणग्या देऊन जनतेची तोंडे बंद करायची आणि कंत्राट दारांबरोबर साटे लोटे करून एका वर्षात 40 मालमत्ता रजिस्टर करायच्या अशासारखी राजकारणी आणि नोकरशाही मंडळी या धर्माच्या अफूच्या गोळीचा पुरेपूर फायदा घेत असतात, हे सर्व जनतेला माहिती असून सुद्धा जनता हतबल आहे. कारण ती धर्मा धर्मात, जाती जातीत विभागली आहे, ती पक्षापक्षात विभागली आहे ती राज्या राज्यात विभागली आहे, ती भाषा भाषांमध्ये विभागली आहे एवढेच काय तर ती गुरू गुरूनमध्ये सुद्धा विभागली गेली आहे. सध्याचे वातावरण हे सत्तेच्या चाव्या मिळवण्यासाठी धर्माचा वापर करून राजकिय पक्षांमध्ये चढाओढ तयार करणारे आहे आणि त्यामध्ये तुमच्या आमच्यासारखी धार्मिक मंडळी प्यादि आहेत. नाही ते घंटा धारी, नाही ते गदा धारी. ते आहेत सत्ताधारी आणि सत्ता पिपासू. आचार्य रजनीश म्हणतात त्याप्रमाणे धर्म ही एक अफूची गोळी आहे. तिचा वापर करून अनेकांनी आपली राज्ये बसवली, चालवली आणि वाढवली सुद्धा. मग तो क्रूरकर्मा हिटलर असो, अल्लाउद्दीन खिलजी असो, रोमन कॅथॉलिक साम्राज्य असो की अगदी अलीकडे औरंगजेब असो. सम्राट अशोकाने अहिंसक बौद्ध धर्माचा प्रसार करण्यासाठी बौद्ध भिक्षुनच्या धार्मिक फळ्या तयार केल्या आणि त्याना संरक्षण देण्यासाठी हिंसक युद्ध फौजा वापरल्या. केव्हडा हा विरोधाभास!!. अगदी हिंदू संस्थानिक सुद्धा यात कमी नाहीत, नाहीतर करोडो रुपये मंदिरे आणि धार्मिक कार्यासाठी खर्च केलेल्या हिंदू संस्थानात गरीब आणि गरिबी हा वर्गच राहिला नसता. ज्या वेळी मोठमोठाली मंदिरे उभारली गेली त्यावेळी गरिबांना कामे रोजगार मिळाला पण त्यांची कायमची रोजी रोटी मिळण्यासाठी कोणतीही उपाययोजना या राजांनी दूरदृष्टीने तयार केलेली मी ऐकली नाही. नाहीतरी राजांजवळ आलेली ही संपत्ती ही गरिबांच्या घामाच्या आणि कष्टांच्या पैशातूनच तयार झाली होती किंवा इतर राज्यांवर आक्रमणे करून तयार झाली होती ज्यात अनेक गरीब मारले गेले आणि अनेकांचे गरिबांचे संसार उध्वस्त झाले आहेत. आज खऱ्या हिंदुत्वाचा पूर्णपणे विसर पडला आहे. हिंदू धर्मात वर्ण संकल्पना आहे ती प्रत्येकाला गुणांनुसार कर्म करायला कामाचे विभाजन करण्याचे एक साधन म्हणून आहे पण पूर्वीपासूनच राजकारणी आणि स्वार्थी मंडळींनी त्याचा वापर उचनीचता आणि स्वार्थ यांच्यासाठी केला आहे. तीच गोष्ट जातींचे बाबतीत आहे. शास्त्राप्रमाणे प्रजोपत्ती होताना जीनस ( जिवशास्त्रीय जनुके) ना महत्व आहे त्यामुळे अंगीभूत गुण हे जीन्स मधून पुढील पिढीला हस्तांतरित होत असतात त्याचबरोबर ते सहवासाने सुद्धा तयार होतात. या सिद्धांतानुसार पुर्वी सुतार, लोहार, चांभार, सोनार, शिंपी, चित्रकार, ज्योतिषी अशा अनेक व्यवसायावर आधारित किंवा गुणांवर आधारित जाती तयार झाल्या. त्यात उच नीचता हा हेतू नव्हता उलट मानवी जीवनाला सर्वांची गरज आहे आणि एकमेकांना एकमेकांची गरज आहे हा सबका साथ सबका विकास हा मूलमंत्र होता. पण परत राजकारणी आणि स्वार्थी मंडळींनी त्याची तोडामोड करून आपापल्या हितासाठी पाहिजे त्यावेळी त्याचा वापर आपसात भांडणे लावण्यात आणि आपला फायदा करून घेण्यात केला. या ठिकाणी हिंदुत्वाची पहिली हार झाली असे म्हणायला हरकत नाही. त्यानंतर त्यात घुसलेल्या अनिष्ट प्रथा ज्या लोकांनी आपापल्या विचारानुसार दूरदृष्टी न ठेवता घुसवल्या. त्यामुळे अनेक लोक दुखावले गेले. स्पृश्य, अस्पृश्य, विधवा, सती, बळी, बाल विवाह, अशा अनेक प्रथा ज्यामुळे समाजातील रिसोर्सेस चे विभाजन झाले. हिंदूंचे मूळ असलेले रूप म्हणजे "वसुधैव कुटुंबकम" किंवा "जो जे वांचील तो ते लाभो" ह्या कल्पनेतून तयार झालेला हा सम्पूर्ण लोकशाही मानणारा आणि कल्याणकारी समाज ह्या प्रथा, जाती, पाती या आपणच तयार केलेल्या जाळ्यात नकळत बांधला गेला आणि अडकला. वडिलांच्या वचनपूर्तीसाठी आपल्या तारुण्याची आणि राज्यपदाची होळी करून वनवासात जाणारा राम फक्त देवळात राहिला. त्यांनी जनतेला न्याय देण्यासाठी आपल्या पत्नीला सुद्धा परीक्षा ध्यायला लावली त्यातील झालेला अन्याय लोकांच्या नजरेत आला पण न्यायासमोर सर्व समान आणि छोट्यातील छोटा व्यक्ती सुद्धा राज्यात न्याय मागू शकतो ह्या न्यायदानाच्या महत्वाच्या पैलूंचा विसर लोकांना झाला. हनुमाना सारख्या वानर जातीच्या प्राण्याने दाखवलेली स्वामी निष्ठा आणि श्रद्धा यांचा आदर्श आहे. स्वामी निष्ठेसाठी जरी पर्वत उचलून आणायची वेळ आली तरी ती आणायची तयारी आमच्यात आहे हे तो दाखवतो. हनुमान आपल्या गुणाने देव झाला. हिंदू धर्म सर्व प्राणीमात्रांना सारखीच किंमत देतो हे उदाहरण दाखवते. महर्षी पराशर आणि कोळी कन्या सत्यवती यांच्यापासून निर्माण झालेला वेद व्यास महर्षी तसेच वाल्या कोळ्या चा झालेला वाल्मिकी ऋषि दोन्हीना हिंदू धर्मात अत्यन्त महत्वाचे स्थान आहे. व्यासांनी अनेक पुराणे लिहिली आणि ती शिरसावंध्य मानून हिंदूंनी त्याला आपल्या धर्मात सन्मान दिली. खरा हिंदू गुणांना महत्व देतो. भाऊ वनवासात असताना त्यांच्या पादुका ठेवून त्याच्या नावाने राज्य करणारा भरत आपल्या निस्वार्थी पणाचा आणि बंधुप्रेमाचा आदर्श दाखवतो त्याला जगाच्या इतिहासात तोड नाही. सम्पूर्ण रामयणच हिंदूंचा आणि हिंदुत्वाचा आदर्श आहे. लोकांना वाटते भगवत गीता हा हिंदूंचा पूजनीय ग्रंथ आहे. पूजनीय म्हणण्याचे कारण लोक त्याची पूजा करतात. खरे म्हटले तर धर्मग्रंथांचे स्थान देवघरात नसून आपल्या आचरणात आहे. भगवत गीता ही मानवी जीवनाची आचार संहिता आहे. कोणाशी कोणत्या वेळी आणि कसे वागायला हवे. कर्म म्हणजे काय आणि कर्तव्य म्हणजे काय याचा सुरेख कार्यानुभव त्यात आहे. वेद आणि उपनिषदे यामधून त्या त्या वेळच्या धुरीणांना, साधू संतांना आलेल्या अनुभवांचे विश्लेषण आहे त्यात समाजोपयोगी मार्गदर्शन आहे. परंतु ज्यावेळी सर्व प्रश्न आणि सर्व अडचणी एखादी खड्याची अंगठी घालून सुटतात किंवा मंदिरात दान केल्यानंतर किंवा मारुतीला शनिवारी तेल घातल्यानंतर कोणतेही अनैतिक कर्म करा, देव तुम्हाला तारून नेईल अशी भावना ज्यावेळी मनात उत्पन्न होते किंवा तसे मार्गदर्शन केले जाते त्यावेळी धर्म म्हणजे एक बाजार होतो मग तो गदाधारी असला काय किंवा घंटा धारी असला काय, काय फरक पडतो? हिंदू धर्म आपली मुळे विसरून त्यांच्या फांध्याना मजबूत करायला लागला आहे. भक्तीभावापेक्षा किंवा अचरणापेक्षा प्रदर्शनाला महत्व वाढत आहे. "परित्रणाय साधूनांम विनाशायच दुष्कृताम धर्म संस्थापनाय" म्हणायचे आणि अत्याचार आणि भ्रष्टाचाराकडे सोयीस्कर दुर्लक्ष करायचे किंवा सोयीनुसार त्यात सामील व्हायचे असे जर वर्तन असेल तर धर्म असला काय किंवा नसला काय सारखेच. आजकाल धार्मिक कृत्यांपेक्षा त्याच्या सादरीकरणावर जास्त भर दिला जात आहे ते चुकीचे आहे. मुंजीमध्ये बटूला गुरुगृही पाठवण्यासाठी लागणाऱ्या प्रक्रियेपेक्षा बटुच्या आईचा पार्लरने केलेला मेकअप महत्वाचा झाला आहे. तो गुरुगृही जाताना त्याला देण्यात येणाऱ्या रुखवात रुपी शिदोरी आणि आवश्यक वस्तूंपेक्षा भाड्याने आणलेला रुखवात प्रदर्शन सेट जास्त चर्चेचा होऊ लागला. मुंज म्हणजे मौज बंधन म्हणजे आता अभ्यासाचे वय झाल्यामुळे खेळातील लक्ष कमी करून हातात अध्यापनाकडे लक्ष दे, स्वतःच्या गोष्टी स्वतः करायला शिका,गुरूंची आज्ञा पाळायला शिकून बाहेरच्या जगात वावरायचे ज्ञान घे आणि मोहा पासून जपून रहा आणि आपला अभ्यास पूर्ण करून लवकर गृहस्थाश्रमात येऊन आपला संसार थाट हे सांगण्याचा सोहोळा. ते सर्व सोडून भलतंच काहीतरी व्हायला लागले तर आम्ही संस्कार पाळतो म्हणजे फक्त प्रदर्शनापूरते असे म्हटले तर वावगे होणार नाही. स्वामी विवेकानंदांनी जेव्हा झोपलेल्या हिंदूंना जागृत होण्याचे आवाहन केले त्यावेळी मन्त्रतंत्र पेक्षा आचरणावर भर दिला. हिंदू हृदय सम्राट सावरकरानी जेव्हा सर्व हिंदूंना एकत्र व्हायला सांगितले त्यावेळी हिंदू धर्मातील सर्व वाईट चालीरिती गाडून एका उदात्त उद्दिष्टासाठी एक व्हा जेणेकरून एक स्वतंत्र, आत्मनिर्भर समाज तयार करण्याची त्यांची संकल्पना होती. तुकाराम महाराज म्हणतात त्याप्रमाणे "भले जरी देऊ कासेची लंगोटी, नाठाळांच्या माथी हाणू काठी" असे म्हणणारा तो खरा हिंदू. संत चोखामेळा, संत जनाबाई, संत नामदेव, संत तुकाराम या आणि अशा विविध जाती धर्म पंथांच्या संत विभूतींचे विचार समजून घेऊन त्यांना मानणारा तो खरा हिंदू. हिंदू धर्माचे अनेक चांगले पैलू आहेत आणि तो लोक मनापासून स्वीकारतील जेणेकरून एक सुसंस्कृत समाज जगाला मिळेल या आशेने लोक हिंदुत्वाकडे बघत आहेत. तो परमोच्च बिंदू गाठण्यासाठी प्रत्येक हिंदूंनी प्रयत्नांची पराकाष्टा करायला हवी, नुसता टिळा डोक्याला लावून हिंदू म्हणवून घेण्यात काही पुरुषार्थ नाही. माधव भोळे