वाढता वाढता वाढे भेदीले शून्य मंडळा!!!

वाढता वाढता वाढे भेदीले शून्य मंडळा!!! दिनांक १८.९.२३ रोजी श्रीमती जसवंतीबेन जमनदास पोपट यांचे ९३ वर्षी, हलाई लोहाना निवास, शंकर बारी लेन, ठाकुरद्वार, मुंबई येथे राहत्या घरी निधन झाले, अशी बातमी त्यांच्या सुनेने पेपरात दिल्याचे वृत्त मी आज वाचले. १५ मार्च १९५९ रोजी त्या रहात असलेल्या वरील घरात दुपारी ५ महिला एकत्र बसून गप्पा मारत होत्या. गप्पा मारता मारता विषय निघाला की घरी बसून गप्पा मारण्यात वेळ घालवण्यापेक्षा काहीतरी लोकोपयोगी काम करूया. मग असे ठरले की त्या सर्व महिलांना पाककला सहज जमु शकते, तर पापड बनवणे सुरु करूया असे ठरले. पण यासाठी भांडवल कुठून आणणार? त्यांच्या ओळखीच्या छगनलाल पारीख या एका सामाजिक कार्यकर्त्यांकडून त्यांनी रु. ८० फक्त उधार घेऊन पापडाला लागणारे साहित्य आणि कच्चा माल विकत घेतला. दुसऱ्या दिवशी सकाळी घरची कामे आटपून चाळीच्या गच्चीवर या पाच महिला पोळपाट, लाटणे, पापड बनवायचे साहित्य घेऊन गेल्या आणि पापड बनवायचा श्रीगणेशा केला. पहिली बॅच जवळच्याच वाण सामानाच्या दुकानात विकायला दिली आणि ती विक्री झाल्यावर त्यांचा उत्साह वाढला. अशी झाली लिज्जत पापडची सुरवात जिचा प्रवास रु. ८० पासून करून आज ती रु. १६०० कोटींची वार्षिक उलाढाल करते, त्या संस्थेचे नांव आहे "श्री महिला गृह उद्योग लिज्जत पापड", आणि त्या संस्थेच्या संस्थापक श्रीमती जसवंतीबेन जमनदास पोपट आणि इतर चार महिला. आज ह्या संस्थेच्या भारतातील १७ राज्यात एकंदर ८२ शाखा असून त्यात २७ प्रकरच्या उत्पादन शाखा गृहपयोगी वस्तू बनवतात. ही संस्था सहकारी संस्था असून येथे काम करणारी व्यक्ती ही संस्थेची सभासद असते. आज पर्यंत ४५,००० महिला सभासद या व्यवसायात योगदान देत आहेत. ही संस्था १४ प्रकारच्या पापडांशिवाय, मसाला, अपलम, खाकरा, गहू आटा, बेकरी प्रॉडक्ट्स, तयार चपाती आणि ससा डिटर्जंट पावडर इत्यादी उत्पादने आणि विक्री करते. ही संस्था आपली उत्पादने २५ देशात निर्यात करते आणि त्यातून त्यांना भरपूर फायदा होतो. वयाच्या ८० पर्यंत जसवंतीबेन ने या संस्थेसाठी प्रत्यक्ष काम करून अनेक महिलांना हक्काचा रोजगार दिला तसेच त्यांच्या कुटुंबियांना शिक्षणात मदत केली आहे. २६ जानेवारी २०२१ रोजी त्यांच्या या महिला सक्षमीकरण आणि व्यवसायिक योगदाना साठी भारत सरकारने त्यांना पदमश्री देऊन गौरवले आहे. त्यांचे पार्थिव शरीर दिनांक १८ सप्टेंबर २३ रोजी अनंतात विलीन झाले. अशा ह्या महान, दुरदर्शी, समाजसेविकेला माझी विनम्र श्रद्धांजली. माधव भोळे