Sunday, May 26, 2024

गुगल कॅलेंडर एक सुविधा

गुगल कॅलेंडर एक सुविधा माझे एक मित्र आहेत, वेगवेगळ्या विषयावर त्यांची माझी चर्चा होत असते. तें थोडेफार मोबाईल आणि कॉम्प्युटर साव्ही आहेत पण त्यांना त्यातील बऱ्याच गोष्टी माहिती नाहीत असे वाटते. त्यांच्याशी मी बोलत होतो. तुम्ही गुगल कॅलेंडर कधी वापरले आहे का? तें म्हणाले नाही. मग म्हटले पूर्वी आपण कागदाच्या कलेंडरवर देणे, येणे लिहून ठेवत होतो ५ तारखेला दूधवाला, १० तारखेला भाडे, १२ तारखेला सोसायटी मेंटेनन्स किंवा अन्य काही स्मरण पत्र, कोणाचे वाढदिवस, कोणाचे विवाह वगैरे वगैरे, तसेच आपण गुगल कॅलेंडरवर आपण पुढील कित्येक वर्षाचे अपेक्षित घटना (Events), कामे ( Task) किंवा आयोजन (Planning) नोंद करून ठेवू शकतो. त्या कामांसाठी आपण स्मरण तारखा पण नोंद करून ठेवू शकतो उदा. जर एखादी घटना असेल तर ती होण्याच्या आधी अमुक दिवस, अमुक आठवडे, अमुक महिने, अमुक तास स्मरण दिले जाते. तसेच एखादी घटना किंवा काम वारंवार होणारी असेल तर तेव्हढे वेळा नोंद न करता पहिल्याच नोंदी मध्ये ही घटना दररोज, किंवा किती/दर आठवड्यानी किती/दर महिन्यांनी किंवा किती/दर वर्षांनी किंवा किती दिवसांनी ( Frequency of occurance) असे नोंद करू शकतो. जर तुम्ही तें काम पूर्ण केले किंवा ती घटना होऊन गेली तर तुम्ही त्या कॅलेंडरवर काम झाले अशी नोंद करू शकता. समजा ती तारीख उलटून गेली आणि काम झाले नाही किंवा घटना घडली नाही तर तो कॅलेंडर आपल्याला स्मरण देत राहतो. असे हे बहूउपयोगी, बहू आयामी गुगल कॅलेंडर आपण वापरत असालच आणि नसाल तर जरूर वापरा. माधव भोळे

Saturday, May 25, 2024

आत्मनिर्भर भारत आणि आपली शिक्षण पद्धती!

आत्मनिर्भर भारत आणि आपली शिक्षण पद्धती! काल एक व्हिडिओ बघत होतो. चीन आणि जपान मध्ये शाळेत लहानपणापासूनच स्वच्छतेचे महत्व आणि स्वावलंबनाचे महत्व पटवून दिले जाते. आठवड्यातून एक तास शाळेतील वर्गाची आणि स्वछतागृहांची साफसफाई करण्यासाठी, एक तास बाग काम, एक तास घरगुती स्वयंपाक बनवणे इत्यादी जीवनावश्यक कार्यकुशलता घडवण्यासाठी असतो. जस जसे इयत्ता वाढते तस तसे त्यांचा अभ्यासक्रम बदलत असतो त्याचबरोबर कार्यकुशलतेचा अभ्यासक्रम सुद्धा बदलला जातो जसे की बेसिक प्लम्बिंग, बेसिक वायरिंग इत्यादी. अमेरिकेमध्ये तर मजूर महाग असल्यामुळे घरासमोरील गवत कापण्यापासून, घरातील भांडी घासणे, स्वछता, जेवण बनवणे, ड्रायव्हिंग इत्यादी अनेक कामे स्वतः करावी लागतात. या उलट आपल्याकडे जर फ्युज गेला तर कधी कधी आपल्याकडील डिग्री इंजिनियरसुद्धा तो घालू शकत नाही किंवा नळाचे वोशर बदलू शकत नाही. अनेक मुलामुलींना वयाच्या ३०शी पर्यंत चहा बनवण्यापलीकडे स्वयंपाक येत नाही आणि त्यांच्या आया आपला मुलगा/गी भरपूर शिकला/ली आहे आणि तो/ती रग्गड पैसा कमवतो/तें म्हणून आनंदात असतात. अनेकांच्या घरी असे काम करणे म्हणजे डाऊन मार्केट समजले जाते. घरातील अनेक कामे करण्यासाठी वेगवेगळे नोकर ठेवले जातात आणि मग व्यायाम करण्यासाठी वेगवेगळ्या जिम लावल्या जातात किंवा व्यायाम सायकल विकत घेतल्या जातात.! पूर्वी आपल्या अभ्यासक्रमात सुद्धा संगीताबरोबरच मुला मुलींना शिवणकाम, वीणकाम, भरतकाम, पाककृती असायच्या पण आता शाळा इंटरनॅशनल व्हायला लागल्या आणि हे पारंपरिक कार्यकुशलतेचे धडे सोडून आता २ऱी तल्या मुलांना ज्यांना गुणाकार भागाकारच काय पण बेरीज वजाबाकी येत नाही त्यांना रॉकेट सायन्स, रोबोटिक्स सारखे प्रोजेक्ट करायला सांगितले जाते आणि त्यासाठी गुगल, आई बाबा किंवा त्यांचे कर्मचारी यांना खूप भाग दौड करायला लागते. जास्त शिकणे केव्हाही चांगलेच पण म्हणून जे न्यूनतम किंवा बेसिक कार्यकुशल शिक्षण आवश्यक आहे तें नाकारता येणार नाही कारण कोणाला कधी काय वेळ येईल सांगता येत नाही. मोदीजींनी तयार केलेल्या स्किल इंडिया ह्या चळवळीचा सुद्धा हाच गाभा आहे पण त्याचे पाहिजे तेव्हढे महत्व लोकांना कळले नाही आणि त्या मुळे प्रशिक्षण देणाऱ्या संस्था बंद पडायला लागल्या. स्वावलंबी भारत, आत्मनिर्भर भारत बनवण्यासाठी प्रथम स्वतः आत्मनिर्भर होण्याची आवश्यकता आहे. माधव भोळे

आजची तरुणाई आणि सोशल मीडिया

आजची तरुणाई आणि सोशल मीडिया. आजकाल जों उठतो तो तरुण मंडळीं, त्यांचे राहणीमान, त्यांचे मोबाईल परावलंबित्व, सोशल मीडिया, युट्युब आणि इतर साधनाचा अतिरेकी वापर इत्यादीवर सडकून टीका करताना आढळतोतो. विशेषतः ही टीका सुद्धा समाज माध्यमातूनच होते ज्यावर तें टीका करत असतात!! अगदी मुळीच घाबरू नका. ठराविक वयात ठराविक उत्सुकता आणि ठराविक माहिती मिळवण्याची आवड आणि धडपड सर्वांचीच असते. पण ही माहिती मिळाल्यानंतर बहुतेक मुले ही आपल्या घरच्या किंवा आई वडिलांच्या संस्कारामुळे आपले मत बनवतात आणि त्यातील योग्य तोच मार्ग निवडतात हा माझा अनुभव आहे. आता यु ट्यूब म्हणाल किंवा सोशियल मीडिया म्हणाल तर त्यात चांगले वाईट सर्वच गोष्टी असतात. माझ्या एका मित्राचा मुलगा असेच चांगले वाईट व्हिडीओ बघायचा. तो मित्र नेहमी त्याच्या बद्दल माझ्याकडे तक्रार करायचा. मी त्याला सांगायचो जरा थांब आणि मग मला सांग. उगाच काहीतरी ग्रह करून घेऊ नकोस. असे करता करता तो मुलगा इंजिनियर आणि डबल इंजिनियर झाला आणि नोकरींला लागला. हळू हळू युट्युब वर असलेले कॉम्प्युटरचे सर्व कोर्सेस बघून नवनवीन सॉफ्टवेअर शिकू लागला. पुढे पगारातून आलेल्या पैशाचे नियोजन करण्यासाठी तो सीए रचना रानडे फायनानशिल फिंफ्लूएन्सर यांचे व्हिडीओ बघू लागला. त्यानंतर त्याला कोणतीतरी भेटला तो म्हणाला अमेरिकन स्टॉक मार्केट मध्ये भारतीय गुंतवणूक करू शकतात. मग त्यांनी indmoney.Com ह्या वेबसाईटवरून सर्व माहिती घेऊन पहिला शेयर गुगल चा घेतला. हळूहळू तो भारतीय आणि अमेरिकन स्टॉक मार्केट मध्ये गुंतवणूक कशी करायची, त्यासाठी लागणारे आर्थिक निकष आणि त्यावरील टॅक्स इत्यादीची माहिती घ्यायला लागला. त्यानंतर सध्या जोरात असलेल्या आर्टिफिशल इंटीलिजन्स मध्ये काम करणाऱ्या कोणकोणत्या लिडींग अमेरिकन कंपन्या आहेत, त्यांच्या कामगिरी आणि पुढील प्लॅन काय आहेत, त्याचे डेमो बघून त्यात कोणत्या शेयर मध्ये काय अपेक्षित आहे, त्याबाबत फायनानशियल analyst चे काय म्हणणे आहे त्याप्रमाणे तो विचार करू लागला. काल सहजच मी त्याला विचारले तर तो म्हणाला NVidia नावाची कंपनी काही कॉम्पुटर चिप्स तयार करत आहे आणि त्याचा उपयोग सर्व आर्टिफिशल इन्टीलीजन्स वर काम करणाऱ्या कंपन्याना होणार असून तें त्या स्पर्धेत intel, qualcom, Taiwan semiconductors पेक्षा बरेच पुढे आहेत आणि त्यांची सध्या मोनोपली आहे. त्यांचा शेयर त्याने ऑक्टोबर २०२३ ला विकत घेतला त्यावेळी त्याची किंमत ४०३ डॉलर प्रति शेयर होती, आज मे २०२४ मध्ये ती ९२४.७९ डॉलर प्रति शेयर झाली असून पुढील वर्षात तो १२०० तें १३०० डॉलर प्रति शेयर पर्यंत जाईल असा अंदाज आहे. मी म्हटले तू एवढी सर्व माहिती कुठून मिळवलीस. तो म्हणाला सोशल मीडिया आणि ऑनलाईन न्यूज मध्ये बऱ्याच गोष्टी कळतात. फक्त त्यासाठी वेळ काढायला हवा. अर्थात कोणी टीका करेल की ह्यामुळे तो काही लगेच वारेन बफेट होणार आहे का? पण मी म्हणतो की तो योग्य तंत्रज्ञानाचा, योग्य वापर करायला शिकला आणि त्यातून मिळवलेले ज्ञान तो आपल्या दैनंदिन व्यवहारात वापरायला लागला हे कमी आहे का? उगाच आपले प्रत्येक ठिकाणी तोंडसूख घ्यायचे सोडून द्या. नवीन तंत्रज्ञानाची व्याप्ती किती आहे तें समजून घेण्याची कुवत वाढवा. तो मुलगा सांगत होता की पुढील जमाना कॉम्पुटर आणि आर्टिफिशल इंटीलीजन्स चाच आहे. म्हणाला काल जेमिनी नावाच्या गुगलचे नवीन AI टूल ने एक युजकेस ( दृष्टांत ) दाखवली त्या मध्ये एक डेमो देणाऱ्या माणसाने कुत्र्याचे भुकणे केले आणि त्याबरोबर त्या कॉम्पुटर ने लगेच तो आवाज ओळखून सांगितले "why are you barking?". त्यानंतर त्याने एक अतिशय गंभीर श्वास आत मध्ये घेतला त्यावर तो कॉम्पुटर म्हणाला "तू श्वास आतमध्ये घेतला आहेस". त्यानंतर त्याने जोरात श्वाशोस्वास केला तर कॉम्पुटर ने तें ओळखले. तो डेमो करणारा माणूस म्हणाला की ह्या तंत्रज्ञानाचा उपयोग दूरस्थित रोग्याला, योग्य निदान करून औषधोपचार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. ( टेलीमेडिसिन ची पुढील अवस्था ). ही संशोधक मंडळी या विषयांचे नवनवीन पैलू आणि उपयोग या वर अभ्यास करत आहेत आणि आम्ही मशाल की धनुष्यबाण, जेल की बेल, यावरच आपला वेळ घालवत आहोत. मी सर्व मुलांना नेहमी सांगत असतो बाबारे तुम्ही काय शिकाल तें शिका पण आजूबाजूला काय चालले आहे याची अपटूडेट माहिती असुद्या. त्यातून तुम्ही बरेच शिकाल कारण खरे शिक्षण पुस्तकाबाहेर सुद्धा आहे. माधव भोळे

Wednesday, May 15, 2024

खरा शिक्षक

कॉपी पेस्ट एक तरुण माणूस वृद्ध माणूसाला भेटतो. विचारतो: "सर तुम्हाला मी आठवतो का?" आणि वृद्ध नाही म्हणतो. मग तो तरुण त्यांना सांगतो की तो त्यांचा विद्यार्थी होता आणि शिक्षक विचारतात "तुम्ही काय करता?" तरुण उत्तर देतो: मी शिक्षक झालो. "वा! किती चांगले, माझ्यासारखे?" म्हातारा विचारतो. "होय. खरं तर, मी शिक्षक झालो कारण तुम्ही मला तुमच्यासारखे बनण्याची प्रेरणा दिलीत.” शिक्षक कुतूहलाने त्या तरुणाला विचारतो की त्याने कोणत्या वेळी शिक्षक होण्याचा निर्णय घेतला. आणि तो तरुण त्याला पुढील कथा सांगतो: “सर, एक दिवस, माझा एक मित्र, जो विद्यार्थी देखील होता, एक छान नवीन घड्याळ घेऊन आला आणि मी ठरवले की मला ते हवे आहे. मी ते त्याच्या खिशातून चोरले. थोड्या वेळाने, माझ्या मित्राला त्याचे घड्याळ गहाळ असल्याचे लक्षात आले आणि त्याने लगेच आमच्या शिक्षकाकडे म्हणजेच तुमच्याकडे तक्रार केली. मग तुम्ही वर्गाला उद्देशून म्हणालात, ‘आज वर्ग सुरू असताना या विद्यार्थ्याचे घड्याळ चोरीला गेले. कोणी चोरले असेल तर ते परत करा.'' मला ते हवे होते म्हणून मी ते परत केले नाही. तुम्ही दार बंद करून आम्हा सर्वांना वर्तुळकार उभे राहण्यास सांगितले. घड्याळ सापडेपर्यंत तुम्ही एक एक करून आमचे खिसे शोधणार होता. तथापि, तुम्ही आम्हाला डोळे बंद करण्यास सांगितलेत कारण आम्ही सर्वांनी डोळे मिटले तरच तुम्ही त्याचे घड्याळ पहाल अशी अट ठेवली. आम्ही सूचना केल्याप्रमाणे केले. तुम्ही प्रत्येकाचा खिसा तपासला आणि माझ्या खिशात तुम्हांला ते घड्याळ सापडले. तरीसुद्धा तुम्ही सर्वांचे खिसे शोधत राहिलात आणि नंतर सर्वांचे खिसे पूर्ण तपासून झाल्यावर म्हणालात, 'डोळे उघडा. घड्याळ सापडले आहे.’’ तुम्ही मला सांगितले नाहीत आणि घडलेल्या गोष्टीचा कोणाला उल्लेखही केला नाहीत. घड्याळ कोणी चोरले हे तुम्ही कधीच सांगितले नाही. तो माझ्या आयुष्यातील सर्वात लाजिरवाणा दिवस होता. त्या दिवशी तुम्ही माझी प्रतिष्ठा कायमची वाचवलीत. पण हाच तो दिवस आहे की मी चोर, वाईट व्यक्ती वगैरे न बनण्याचा निर्णय घेतला. तुम्ही कधीच काही बोलला नाहीत, किंवा तू मला ओरडला नाहीत किंवा मला नैतिकतेचा धडा देण्यासाठी मला बाजूला नेले नाहीत. मला तुमचा संदेश स्पष्टपणे मिळाला. तुमचे आभार, मला समजले की खऱ्या शिक्षकाने काय केले पाहिजे. प्रोफेसर, तुम्हाला हा भाग आठवतो का? वृद्ध प्राध्यापकाने उत्तर दिले, 'हो, मला चोरीच्या घड्याळाची परिस्थिती आठवते, जे मी प्रत्येकाच्या खिशात शोधत होतो. पण मला हे कधीच कळले नाही की तू ते घड्याळ चोरले होते. कारण खिसे तपासताना मी सुद्धा डोळे मिटले. हेच तर शिकवण्याचे सार आहे: एखाद्याला सुधाराचे असेल तर त्याला अपमानित केले पाहिजे असे नाही; तुम्हांला कसे शिकवायचे ते माहित आहे म्हणून तुम्ही योग्य वागलात. लेखक अज्ञात

आत्मनिर्भय भारत आणि ५ ट्रिलीयन इकॉनॉमी!

आत्मनिर्भय भारत आणि ५ ट्रिलीयन इकॉनॉमी! कळवण्यास वाईट वाटते की नुकत्याच संपलेल्या वर्षात भारताने चीनला फक्त १६.६७ बिलीयन डॉलर्सचा एक्स्पोर्ट केला तर चिनने भारताला १०२ बिलीयन डॉलर्सचा माल निर्यात केला. या उलट अमेरिकेने भारताला ४०.८ बिलीयन डॉलर्स ची निर्यात केली तर भारताने अमेरिकेला ७७.५ बिलीयन डॉलर्स ची निर्यात केली. भारताचा अमेरिकेबरोबरील निर्यातीपैकी मोठा हिस्सा सॉफ्टवेअर एक्स्पोर्ट आहे, तर चिनचा भारताबरोबरील निर्यातीतील मोठा हिस्सा केमिकलं, फर्टीलायझर आणि इतर manufacturing आहे. गड्यानो ३.५७ ट्रिलीयन इकॉनॉमीचा अर्थ ३.५७ ट्रिलीयन चे ग्रॉस डोमेस्टिक प्रॉडक्टस आणि सर्व्हिसेस. पण हे आपण तयार केलेली प्रॉडक्टस आणि सर्व्हिसेस, आपल्या जास्तीच्या लोकसंख्येमुळे आपणच हजम करत आहोत. जे काही बनवले जाते त्यातील थोडेच एक्स्पोर्ट होते आणि बाकी सर्व हजम केले जाते. आता कळले का की परदेशीं कंपन्या भारतात का ठाण मांडून बसतात तें? कारण येथे सर्व प्रकारच्या वस्तुंना खूप मोठी मागणी आणि बाजारपेठ आहे. माधव भोळे

जे पेराल तें उगवते 👍

जे पेराल तें उगवते 👍 १८९२ साली अमेरिकेतील स्टॅन्फॉर्ड विद्यापीठात २ विध्यार्थी गरिबीमुळे फी भरण्यास असमर्थ होते, पण त्यांना अडचण होती फी साठी पैसे कोणाकडे मागायचे? शेवटी त्यांना एक कल्पना सुचली. त्यांनी ठरवले की कॉलेज कॅम्पसवर एक संगीत रजनी घडवून आणू. त्यावेळचा अमेरिकेतील प्रसिद्ध पियानो वादक जे. पादेरवसकी यांच्याकडे तें गेले. त्याच्या मॅनेजरने सांगितले २००० डॉलर्स ऍडव्हान्स लागेल. तें म्हणाले ठीक आहे. त्यांनी संगीत रजनीची तयारी सुरु केली पण कार्यक्रमाच्या २ दिवस आधीपर्यंत फक्त १६०० डॉलर्स ची तिकिटे विकली. आता मोठी अडचण आली. तें दोघे पादेरवसकीकडे गेले आणि सत्य परिस्थिती सांगितली आणि त्याला १६०० डॉलर्स रोख अधिक ४०० डॉलर्स चा २ महिन्यानंतरचा चेक सुपूर्द केला. पादेरवसकीने तो चेक फाडून टाकला आणि १६०० डॉलर्स परत दिले. म्हणाला आतापर्यंत तुमचा जेव्हडा खर्च झाला असेल तेव्हडा खर्च अधिक तुमची फी काढून जेव्हडे पैसे उरतील तेव्हढे मला द्या. मला चालेल. ठरल्यावेळी संगीत रजनी पार पडली. काही वर्षांनी पुढे पादेरवसकी पोलंड ह्या देशाचा पंतप्रधान झाला. त्याने देशासाठी खूप चांगले काम केले, परंतु दुसऱ्या महायुद्धात पोलन्डची वाताहत झाली. युद्धामुळे १५ लाख लोकांवर उपासमारीची पाळी आली आणि त्यांना खाऊ घालायला देशाकडे पैसे नव्हते. पंतप्रधान पादेरवसकीने जगभरात अन्न धान्य आणि निधीची याचना केली. त्यावेळी अमेरिकेचे अध्यक्ष हर्बर्ट हुवर होते. त्यांनी त्या आवाहनला प्रतिसाद देऊन बोटी भरभरून अन्नधान्य पोलंडला पाठवले आणि १५ लाख लोकांची उपासमार टळली. पुढे पादेरवसकी अमेरिकेच्या अध्यक्षाना भेटायला स्वतः अमेरिकेत गेले आणि त्यांनी त्यांचे आभार मानले. त्यावर अध्यक्ष हुवर म्हणाले, तुम्हांला आभार मानण्याचे काहीच कारण नाही. तुम्हांला आठवत असेल, काही वर्षा पूर्वी स्टॅन्फॉर्ड मधील दोन युवक तुमच्याकडे संगीत रजनीसाठी आले होते आणि तुम्ही त्यांना मदत केलीत? त्या दोन पैकी मी एक होतो ज्याला तुमच्या औदार्याचे दर्शन घडले आहे. त्याची ही फुल न फुलांची पाकळी परत केली समजा. बघा कसा योगायोग आहे तो. जग सुंदर आहे. जे पेरले तेच उगवते. वेळप्रसंगी तुम्ही दुसऱ्याला निस्वार्थी बुद्धीने मदत करा. जे दिलेत तें कोणत्याही स्वरूपात परत येऊ शकते. कॉपी पेस्ट मूळ इंग्रजी कथा भाषांतर माधव भोळे

चिमूटभर साखर.

चिमूटभर साखर. ( आयुष्यातील फार महत्वाची गोष्ट!!) आपण सर्व सुशिक्षित, उच्चशिक्षित मंडळी, जेव्हा एका ठिकाणाहून दुसरीकडे स्थलांतर करतो किंवा एका कार्यपद्धतीतुन दुसऱ्या कार्यपद्धतीत ( रोल ) जातो, किंवा ऑफिसमध्ये प्रमोशन होऊन नवीन ब्रांचला जातो वगैरे, त्यावेळी आपल्यापैकी अनेकांना अनेक अडचणी येतात. कारण आपली प्रत्येक विषयात काही ठाम मते किंवा पूर्व ग्रह असतात. कधी नवीन ऑफिसची कार्यपद्धती पटत नाही ( जुनेच ऑफिस बरे वाटते ), कधी नवीन हौसिंग सोसायटी किंवा राहण्याचा विभाग आवडत नाही, कधी नवीन संस्थेत काम करायला गेलो तर तेथे तेथील मंडळींबरोबर जुळवून घेणे जड जाते तर कधी सासरी गेलेल्या वधूला सासरच्या माणसांबद्धल अडचणी असतात. एक ना अनेक. पण या ठिकाणी एक जुनी ऐतिहासिक गोष्ट बोध घेण्यासारखी आहे ती लिहावीशी वाटते. साधारण ७ व्या शतकातील गोष्ट. ज्या वेळी अरब लोकांच्या आक्रमाणामुळे आणि जाचामुळे पारशी मंडळी पर्शिया सोडून दूर अशा संजाण, गुजरातच्या हिंदूराजा राणा जडी यांच्याकडे आली आणि त्याला म्हणाली की आम्हाला तुझ्या राज्यात आश्रय दे, त्यावेळी त्याने एक दुधाने भरलेली वाटी त्या पारशी मंडळीसमोर ठेवली आणि म्हणाला, जशी ही वाटी भरलेली आहे तसेच माझे राज्य सुद्धा भरलेले आहे त्यामुळे तुम्हाला स्वीकारण्यासाठी माझ्या राज्यात जागा नाही. त्यावर त्या पारशी मंडळीच्या प्रमुखांने एक चिमूटभर साखर मागितली आणि ती त्या दुधाने भरलेल्या वाटीत मिसळली आणि म्हणाला की जसे तुमच्या ह्या दुधाची गोडी साखरेने वाढवली तशी तुमच्या राज्याची शान बनून आम्ही राहू. आमच्यापासून कोणलाही त्रास होणार नाही. आज पारशी समाज हा भारतातील एक अतिशय पुढरलेला, श्रीमंत समाज आहे. भारताच्या लोकसंख्येच्या फक्त ०.००००५ % एव्हडा असून भारताच्या जिडीपी मध्ये त्यांच्या उद्योगधंद्याचा मोलाचा वाटा आहे. त्यांच्या धर्मादाय संस्था खूप मोठे काम करतात. यातून बरेच काही शिकण्यासारखे आहे. जेथे जाल तेथले व्हा. तेथे मिसळून जा. म्हणतात ना पाण्यासारखे पारदर्शी व्हा.! पानी रे पानी तेरा रंग कैसा, जिसमे मिला दे हो जाये वैसा! ( अर्थात ही गोष्ट दुर्जंनांच्या संगतीत लागू होत नाही ) माधव भोळे

Thursday, May 2, 2024

संगते संग दोषानते

कॉपी पेस्ट संगते संग दोषानते एक शेतकरी होता, ज्याने उत्कृष्ट दर्जाचा मका पिकवला. दरवर्षी प्रमाणे त्याला सर्वोत्तम पिकवलेल्या मक्याचा पुरस्कार मिळाला. एका वर्षी एका वृत्तपत्राच्या पत्रकाराने त्याची मुलाखत घेतली आणि त्यांनी कशी प्रगती केली याबद्दल एक गोष्ट त्यांना समजली, की शेतकऱ्याने त्याचे बियाणे त्याच्या शेजाऱ्यांसोबत वाटले. "तुमच्या शेजाऱ्यांबरोबर दरवर्षी तुम्ही स्पर्धा करत असताना तुमचे सर्वोत्तम मक्याचे बियाणे त्यांना वाटणे तुम्हाला कसे परवडते?" पत्रकाराने विचारले. का सर,” शेतकरी म्हणाला, “तुम्हाला माहीत नाही का? वारा पिकलेल्या मक्याचे परागकण उचलतो आणि ते शेतातून दुसऱ्या शेतात फिरवतो. माझ्या शेजारी निकृष्ट मका पिकवल्यास, क्रॉस-परागीकरणामुळे माझ्या मक्याची गुणवत्ता सतत खराब होईल. जर मला चांगला मका पिकवायचा असेल, तर मी माझ्या शेजाऱ्यांना चांगला मका पिकविण्यात मदत केली पाहिजे. आपल्या जीवनाबाबतही असेच आहे... ज्यांना अर्थपूर्ण आणि चांगले जगायचे आहे त्यांनी इतरांचे जीवन समृद्ध करण्यास मदत केली पाहिजे, कारण जीवनाचे मूल्य ते ज्या जीवनाला स्पर्श करते त्यावरून मोजले जाते. आणि जे आनंदी राहणे निवडतात त्यांनी इतरांना आनंद शोधण्यात मदत केली पाहिजे, कारण प्रत्येकाचे कल्याण सर्वांच्या कल्याणाशी जोडलेले आहे.

India's Entrepreneurial Journey book reviw

कॉपी पेस्ट prashant joshi एक वाचक श्री प्रशांत जोशी यांनी लिहिलेला माझ्या पुस्तकाचे परीक्षण "India's Entrepreneurial Journey" India's Entrepreneurial Journey हे श्री माधव भोळे लिखित पुस्तक नुकतच वाचनात आले. भारतातील ५१ उद्योगपतींची यात संकलित माहिती आहे. सर्व उद्योगपतींची माहिती वाचनीय, मनोरंजक व अचंबित करणारी आहे. शून्यातून आपल्या कर्तृत्वाने, हुशारीने, निर्णय क्षमतेने त्यांनी केलेली उद्योग भरारी वाचताना एक वेगळाच आनंद मिळतो. या निवडक ५१ उद्योगपती मध्ये MRF , HDFC, इन्फोसिस, निरमा, रिलायन्स, लिज्जत पापड, झिरोदा, पतंजली या सारख्या वेगवेगळ्या उद्योग जगता बरोबरच नॅचरलस आईस्क्रीम चे श्री रघुनंदन कामथ, पितांबरीचे श्री रवींद्र प्रभुदेसाई, पर्सिस्टंट सिस्टीम चे डॉ आनंद देशपांडे यांचं कर्तृत्व वाचताना एक वेगळाच आनंद मिळतो. श्री माधव भोळे यांनी प्रत्येकाची मोजकीच पण उल्लेखनीय माहिती अत्यंत रोचक पणे या पुस्तकात मांडली आहे. न्हावी असलेला रमेश बाबू व त्याचा जगातील सर्व महागड्या गाड्या सहित असलेला ट्रॅव्हल व्यवसाय चक्रावून टाकतो. सर्वांनी हे पुस्तक जरूर वाचा. प्रत्येक तरुणाने हे पुस्तक जरूर वाचावे जेणे करून त्याला आपल्या कर्तृत्वाची दिशा ठरविण्यास मदत होईल. ज्यांना पुस्तक हवे आहे त्यांनी कृपया श्री माधव भोळे (madhavbhole99@gmail.com) यांचेशी संपर्क साधावा. Prashant Joshi

शैक्षणिक कर्ज, एक अमूल्य सामाजिक सुविधा.

शैक्षणिक कर्ज, एक अमूल्य सामाजिक सुविधा. काल आमच्या मालाड मधील दादासाहेब भेटले होते. ते कुठल्याशा शैक्षणिक संस्थेत काम करतात. म्हणत होते की माझ्या ओळखीमध्ये कोणीतरी संस्थेकडून शिक्षणासाठी कर्जाऊ पैसे घेतले आहेत. गेले ८ वर्ष झाली पण अजून पूर्णफेड केलेली नाही. तर मी त्यांच्याशी परतफेडी बद्दल बोलावे. त्यांच्या माझ्यात झालेला सव्वाद खालील प्रमाणे : मी: तुम्ही कर्ज देताना काही करारनामा करता का? ते: हो. मी: बँक कर्ज देताना काही तारण घेते तर तुम्ही काय तारण घेता? ते: आम्ही तारण घेत नाही पण दोन किंवा तीन शिफारसकर्ते यांची शिफारस घेतो. मी : तुम्ही व्याज घेता का? ते : व्याज घेत नाही मी: परत फेडीला काही मुदत असते का? ते: शिक्षण पूर्ण झाल्या पासून ५ वर्ष. मी: जर ५ वर्षात परत फेड झाली नाहीतर त्या नंतर व्याज लावतात का? ते: त्या ५ वर्षानंतर व्याज घेण्याची तरतूद त्या करार पत्रात आहे. मी: जर परतफेड होत नसेल तर तुम्ही काय करता. ते: आम्ही कर्ज फेडिसंबंधि पत्र आणि स्मरण पत्र पाठवतो. मी: कोणत्या पत्यावर? ते: त्याच्या मूळ पत्यावर, ज्या वेळी तो शिक्षण घेत होता. पण बरेच वेळा नंतर पत्ते बदललेले असतात आणि विध्यार्थी नवीन पत्ता कळवत नाहीत. दिलेले फोन नंबर सुद्धा बदलेले असतात. मी: मग तुम्ही काय करता? ते : त्या विद्यार्थ्यांच्या ओळखीतील माणसांकडुन त्याचा नवीन पत्ता घेतो. कधी कधी मिळतो, कधी कधी मिळत सुद्धा नाही. मी: बरे ज्यांना हे पत्र मिळते ते ताबडतोक परत फेड करतात का? ते: कर्ज घेताना त्यांची प्राथमिकता शिक्षण असते त्यामुळे ते सर्व अटी मान्य करून कर्ज घेतात. काही चांगली मुले आणि चांगली कुटुंबे, कर्ज परत फेड आपले इती कर्तव्य समजून लवकर परत फेड करतात, पण काही विध्यार्थ्यांची कर्ज परत फेड करण्याची ईच्छा शक्ती कमी असते. वेळ येते तस तसे त्यांची आयुष्याची प्राथमिकता बदलते असे दिसते. कधी नोकरीं मिळाली नाही, मिळाली तर ती पर्मनंट नाही, जागा विकत घ्यायची असते, लग्न झालेले असते, मूल झालेले असते त्या मुळे परत फेड शक्य होत नाही असे सांगून वेळ मारून नेतात. कधी कधी तर चार चाकी किंवा बंगला घेतात आणि शैक्षणिक कर्ज टांगून ठेवतात. मी: मग अशा मुलांना तुम्ही कर्ज का देता? ते: ही संस्था सामाजिक आहे. समाज आणि त्यातील मंडळी चांगली आहेत या चांगुलपणावर विश्वास असलेली मंडळी देणग्या देतात, त्या पैशातून त्याच भावनेने संस्था विद्यार्थ्यांना परत फेडीच्या अटीवर कर्ज देते. मी: पूर्वी असे कधी होत असे का? ते: हो. पण बरेच विध्यार्थी पैसे परत करीत. आता न देण्याचे प्रमाण वाढले आहे किंवा खूप उशीर करतात. मी: मग तुम्ही काय उपाययोजना करता? ते : त्या विध्यार्थ्यांच्या शिफारस कर्त्याना सांगून बघतो. कधी कधी परिणाम होतो, कधी कधी होत नाही. मी: मग एव्हडा सर्व खटाटोप करायला खूप वेळ आणि पैसा लागतो तो वेळ कोण खर्च करतो? आणि तुमच्यापुढे हे काम कोण करणार? ते: आपण आपले कर्तव्य करत राहायचे. बाकी परमेश्वर बघून घेईल. मी: पण संस्था म्हणून तुम्ही काही स्ट्रातिजी आखली असेल ना? कारण मी असे ऐकले आहे की याच कारणास्तव बऱ्याच ब्राह्मण संस्थानी शैक्षणिक कर्ज देणे बंद केले आहे. शिवाय हल्ली बँका सुद्धा कर्ज देतात. ते: मग ते आपली सामाजिक बांधिलकी म्हणून काय करतात? मी: ते शैक्षणिक शिष्यवृत्ती देतात पण ती परत फेडीची नसते, कारण त्यांचे म्हणणे आहे की समाजात देणगीदार भरपूर आहेत, पण सामाजिक काम करायला कार्यकर्ते कमी आहेत. असले तरी, असली किचकट कामे करायची त्यांची तयाऱी नाही. त्यांच्या मते नवनवीन विध्यार्थी कर्ज घेत राहणार, त्यातील काही परतफेड करणार, काही नाही. मग हे चक्र असेच चालू राहणार. ते याला थँकलेस जॉब म्हणतात. त्यांच्यामते आजकालच्या काळात कर्ज दिल्या नंतर त्याची जाणीव तर राहुंध्या उलट ती वसुल करते वेळी वाईटपणाच येतो. ते: तुमचे म्हणणे बरोबर आहे, पण जी जुनी दिलेली कर्जे ती सुद्धा अजून पूर्ण वसुल होत नाहीत. अडचण अशी आहे, ही सुविधा खूप चांगली आहे पण म्हणतात ना एखादा नासका कांदा सर्व कांदे खराब करतो किंवा एखादा घाणेरडा मासा पूर्ण तलाव खराब करतो. मी: हो, जर सर्व मंडळींनी आपआपली कर्जे वेळेवर परत केली असती तर हा प्रश्नच नव्हता पण तसे होत नाही मग दुसरी काही उपाययोजना करावी लागते. नाहीतर आंधळे दळते, कुत्रे पीठ खाते अशी परिस्थिती उद्भवायला नको. ते: तुमचे म्हणणे मी आमच्या विश्वसतांच्या कानावर घालीन, बघूया ते काय म्हणतात ते. मी : तुम्ही सांगितलेल्या विद्यार्थ्याच्या पालकांना मी बोलून बघतो पण ते विचारतील की हा व्यवहार आम्ही आणि त्या संस्थेमधील आहे, तो त्यांनी तुम्हाला का सांगितला, तर काय सांगू? उलटा चोर कोतवाल को डाटे!! ते: त्यांनी त्यांचा संस्थेशी असलेला व्यवहार नीट केला नाही म्हणून ही सांगायची वेळ आली असे मी म्हटले म्हणून सांगा. मी: ठीक आहे, तुमच्या सदकार्याला माझा विनम्र नमस्कार आणि देव त्या सर्व कर्जदारांना वेळेवर परतफेड करण्याची बुद्धी देवो हीच प्रार्थना. माधव भोळे