सिक्कीम आणि कोकण

सिक्कीम आणि कोकण

आज एक माहिती समजली . सिक्कीम ह्या अत्यन्त डोंगराळ राज्याचे दरडोई उत्पन्न रु. ५,८८,००० म्हणजे भारतातील सर्वात जास्त आहे. यां उलट प्रगत समजल्या जाणाऱ्या महाराष्ट्राचे दरडोई उत्पन्न रु. २,७८,००० आहे, तर त्यातील एकट्या मुंबईचे दरडोई उत्पन्न रु. ४,००,००० आहे. विचार करा, मुंबईचे धकाधकी जीवन सोडून जर आपण आपल्या कोकणात किंवा सातारा महाबळेश्वर सारख्या ठिकाणी चांगले उत्पन्न कमावू शकलो तर आयुष्य किती सुखावह होईल.

सिक्कीमच्या या यशाचे गमक ऑरगॅनिक फार्मिंग, विशेषतः मोठी वेलची उत्पादन, डोंगराळ विभागातील नैसर्गिक सृष्टी सौंदर्यामुळे सतत वाढ होणारे पर्यटन, राज्याचे शाश्वत विकासासाठी चाललेले प्रयत्न ज्यामध्ये वाढते औषधी कारखाने आणि जलविद्युत प्रकल्प यांचे जाळे याचा समावे्श आहे.

कोकण सारख्या ठिकाणी भरपूर पाऊस असून सुद्धा जलविद्युत प्रकल्प हातांच्या बोटावर मोजण्याइतकेच आहेत. पावसाचे सर्व पाणी वाया जाते. डोंगराळ प्रदेश असून आणि रस्त्याचे चांगले जाळे असले तरी त्यांची उगनिगा नाही. समुद्र, डोंगर व जंगल असे सृष्टी सौंदर्य असून सुद्धा दिशाहीन पर्यटन. मुंबई आणि पुणे जवळ असल्यामुळे पर्यटन महाग झाले आहे त्यामुळे त्याच्यात फार वाढ नाही. जीं रूम सिक्कीम मध्ये रु. १००० ते १२०० ला मिळते तीच रूम कोकणात किंवा महाराष्ट्रात इतर ठिकाणीरु. २,००० ते २५०० ला मिळते कारण जमिन आणि कामगार महाग पडतात म्हणून. ऑरगॅनिकच काय पण कोणतीच शेती परवडत नाही त्याची अनेक कारणे आहेत. कोकण आणि सिक्कीम दोन्ही डोंगराळ, दोन्हीकडे माकड, वानर आहेत पण कोकणात त्यांचा त्रास होतो म्हणून शेती कमी झाली आहे, पण सिक्कीम काय करते माकडं वानरां बाबत, कोणाला जाणून घ्यायचे नाही. कोकणात फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्रिला प्रचंड वाव असून त्याकडे सरकारचे आणि नागरिकांचे लक्ष कमी आहे. जों उठतो तों नोकरीच्या पाठी लागतो. कोकणात बांबू आणि मसाला पदार्थांची चांगली शेती होऊ शकते पण माकडे आड येतात, यावर सरकारी उपाय योजना काही नाही. 

या सर्वांचे एकच कारण आहे. राजा कालस्य कारणम. राज्यकर्त्यांच्या दूरदृष्टीचा अभाव, लोकांची उदासीनता आणि झटपट यशाच्या पाठी सर्वजण. 

पुढे काय? तुम्हीच ठरवा. 

माधव भोळे