एक नाडी दोष रद्दबातलं असणेबाबत विवेचन:

एक नाडी दोष रद्दबातलं असणेबाबत विवेचन: आज काल लोक विवाह गुण मिलन करताना तज्ञ ज्योतिषाकडे न जाता कॉम्पुटरवर गुण मिलन करतात. असे लक्षात येते कि वधू आणि वर यांची नाडी एक आली कि त्याला दोष मानून त्याचे शून्य मार्क धरले जाते. गुण मिलनात नाडीला ८ मार्क आहेत. अशा वेळी एकंदर ३६ गुणापैकी नाडीचे ८ मार्क आपोआप कमी होतात. या बाबतीतील अपूर्ण ज्ञानामुळे अनेक लोक एक नाडी म्हणून स्थळें नाकारतात. पण ते शास्त्रीय दृष्ट्या योग्य नाही. ज्योतिष शास्त्रमध्ये वधू वरांच्या पत्रिका बघताना त्या एक मेकांना पूरक आहेत किंवा नाहीत हे बघितले जाते. या विरुद्ध सर्वच गोष्टी सारख्या असतील आणि ३६ गुण जुळत असतील तरीसुद्धा ते निषीद्ध मानले आहे, कारण येणाऱ्या अडचणी किंवा चांगला काळ एकाच वेळी आल्यामुळे त्या विवाहात समतोल राहत नाही. हीच कल्पना सर्व विषयात राबवली आहे. नाडी दोषाला सुद्धा काही अपवाद आहेत. ते खालील प्रमाणे: वधू वरांमध्ये खालील स्थिती असल्यास दोष मानला जात नाही. १) एकच जन्म राशीं पण वेगवेगळे जन्म नक्षत्र, (२) एकच नक्षत्र पण वेगवेगळ्या राशी, (३) एकच नक्षत्र पण वेगवेगळे चरण (४) जरी नक्षत्र एक आणि एक चरण सुद्धा एक असले तरीसुद्धा भरणी, कृतिका, रोहिणी, मृगाशिरा, अर्द्रा, पुष्य, विशाखा, श्रवण, घनिष्ठा, पूर्वा भाद्रपदा, उ. भाद्रपदा आणि रेवतीमध्ये जन्माला आल्यावर नाडी दोष राहत नाही. (५) कन्येच्या नक्षत्रातून मधली नाडी नसेल तर पार्श्व नाडीवर दोष नसतो. या विषयात योग्य गुण मिलन करायचे झाल्यास onlinejyotish ही वेबसाईट जीं जास्तीजास्त अचूक गुणमिलन देते. Madhav Bhole

प्रेम गणपती - डोसा प्लाझा एक यशोगाथा

प्रेम गणपती - डोसा प्लाझा एक यशोगाथा प्रेम गणपती यांचा जन्म 1973 मध्ये तामिळनाडू राज्यातील थुथुकुडी जिल्ह्यातील नागलापुरम येथे झाला. त्यांना सात भावंडे होती. त्याचे कुटुंब अत्यंत गरीब होते आणि त्याच्या आई-वडिलांना घर चालवणे कठीण होते. दहावीचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, चांगल्या संधींसाठी तो चेन्नईला रवाना झाला. त्याने रु. 250 प्रति महिना पगारावर सर्व छोट्या मोठ्या नोकर्‍या केल्या. त्यातून काही रक्कम तो घरी पाठवत असे. चेन्नईतील त्यांच्या एका ओळखीच्या व्यक्तीने त्यांना रु १२०० महिना पगाराची नोकरीं, स्वप्ननगरी असलेल्या मुंबईत, मिळवून देण्याचे आश्वासन दिले. प्रेमला माहित होते की त्याचे आई-वडील त्याला मुंबईला जाऊ देणार नाहीत, म्हणून 1990 मध्ये, त्याने या आधी वाचवलेले 200 रुपये घेऊन तो मुंबईला पळून गेला. मुंबईत आल्यानंतर त्याच्या ओळखीच्या व्यक्तीने त्याला लुटले. बांद्रा, मुंबईत येथे पैसे नसताना आणि स्थानिक भाषेचे ज्ञान नसताना गणपती अडकून पडला होता. परत जायला वाव नव्हता. त्यामुळे,काहीही झाले तरी चालेल, त्याने मुंबईतच राहण्याचा निर्णय घेतला. एका तामिळ कुटुंबाच्या मदतीने, त्याने बेकरीमध्ये भांडी साफ करण्याचे काम सुरू केले. एक गोष्ट चांगली होती, तो रात्री बेकरीमध्ये झोपू शकत होता. त्यानंतर त्याने दोन वर्षे रेस्टॉरंटमध्ये काही नोकऱ्या केल्या. दक्षिण भारतीय असल्याने, त्याला डोसा (एक दक्षिण भारतीय नाश्ता) खूप आवडत होता आणि तो तयार देखील करू शकत असे. 1992 मध्ये 1150 रुपयांच्या गुंतवणुकीने त्यांनी नवी मुंबईतील वाशी स्टेशनच्या बाहेर डोसा आणि इडलीसाठी रस्त्याच्या कडेला हातगाडीचा स्टॉल लावला. हळूहळू त्याने वेगवेगळे डोसे तयार करायला सुरुवात केली. त्याच्या स्वच्छ तयारीमुळे आणि अस्सल दक्षिण भारतीय चवीमुळे त्याची मासिक कमाई रु. 20,000 होऊ लागली. काही चांगला व्यवसाय मिळाल्यावर त्याने आपले दोन भाऊ मुरुगन आणि परमशिवन यांना मदतीसाठी बोलावले. पण हातगाडीच्या व्यवसायाची अडचण अशी होती की, त्या काळात रस्त्याच्या कडेला असलेल्या खाद्यपदार्थांच्या दुकानांना परवाना दिला जात नसे. पालिका अधिकारी गाडी आणि इतर सर्व भांडी जप्त करायचे आणि त्यांना परत मिळवण्यासाठी मोठा दंड भरावा लागयचा . हे टाळण्यासाठी त्यांनी 1997 मध्ये 50,000 रुपये डिपॉझिट आणि मासिक रु. 5,000 भाडे भरून दुकान घेतले. प्रेमसागर डोसा प्लाझा असे या दुकानाचे नाव होते. त्यांनी दोन कर्मचारीही ठेवले होते. येथे त्याला काही विद्यार्थी भेटले ज्यांनी त्याच्या दुकानासाठी वेबसाइट तयार केली. त्यांच्याद्वारे तो इंटरनेटवर बर्‍याच पाककृती शिकला. तोपर्यंत तो डोसाच्या 10/15 वेगळ्या पाककृती तयार करत असे. मग त्याने एका चायनीज रेस्टॉरंटमध्ये काही पैसे गुंतवले, परंतु हा उपक्रम अयशस्वी झाला. त्यांनी चायनीज रेसिपी आणि भारतीय डोसा यांचे फ्युजन करायचे ठरवले. त्यांनी अमेरिकन चॉप्सी डोसा, शेझवान डोसा, पनीर चिली डोसा, स्प्रिंग रोल डोसा इत्यादी नवीन डोसे शोधून काढले. ते लोकांना आवडायला लागले. तेथपर्यंत डोसाच्या पाककृती २५ च्या आसपास पोहोचल्या. हळूहळू त्या 104 पर्यंत वाढल्या. तोपर्यंत त्याच्याकडे दोन दुकाने, 15 कर्मचारी आणि मासिक १० लाखाचा गल्ला व्हायला लागला. स्टॉलची प्रचंड प्रसिद्धी होती. आउटलेटसाठी जागा मिळवण्यासाठी त्यांनी मुंबईतील अनेक उपनगरीय मॉल्स ना भेट दिली, परंतु त्यांनी ती जागा मॅकडोनाल्ड आणि पिझा हट्स सारख्या प्रसिद्ध ब्रँडसाठी आरक्षित असल्याचे सांगून नकार दिला. 2003 मध्ये वाशीतील पहिला मॉल, सेंटर वन मॉल उघडणार होता. सेंटर वन मॉल वाशीची टीम डोसा खाण्यासाठी त्याच्या स्टॉलला जायची. एका चांगल्या दिवशी, त्यांच्यापैकी एकाने प्रेमला विचारले की तो सेंटर वन मॉलच्या फूड कोर्टमध्ये त्याचे आउटलेट उघडू शकतो का? त्यांनी ही ऑफर सहज स्वीकारली आणि अशा प्रकारे डोसा प्लाझाचे पहिले आउटलेट वाशी येथील सेंटर वन मॉलमध्ये सुरू झाले. आज डोसा प्लाझाच्या भारत आणि न्यूझीलंड, ऑस्ट्रेलिया, ओमान, UAE मधील विविध शहरांमध्ये फ्रँचायझींसह 72 हून अधिक आउटलेट आहेत. भारतात कर्नाल, दिल्ली, गाझियाबाद, रायपूर, सिल्वासा, सिरसा, कालिकत, राजकोट, लखनौ, मुंबई, गोवा, गुवाहाटी, वाराणसी येथे त्यांचे आउट लेट आहेत. त्यांच्याकडे डोसासाठी 27 नोंदणीकृत ट्रेडमार्क आहेत. डोसा प्लाझाची उलाढाल ४० कोटींहून अधिक आहे. माधव भोळे

Quick Heal - डॉ. कैलास काटकर आणि डॉ. संजय काटकर.

Quick Heal - डॉ. कैलास काटकर आणि डॉ. संजय काटकर. वाकडेवाडी, पुणे येथील एका चाळीतील एका छोट्याशा खोलीतून इलेक्ट्रिकल उपकरण दुरूस्तीचे दुकान पासून सुरवात करून जगभरात कार्यरत असलेल्या ग्लोबल आयटी सिक्युरिटी सोल्युशन्स कंपनीत रूपांतर झालेल्या कपंनीचे उदाहरण येथे देत आहोत. कैलास काटकर यांचा जन्म 1966 मध्ये महाराष्ट्रातील साताऱ्याजवळ असलेल्या रहमितापूर नावाच्या एका लहानशा गावात एका महाराष्ट्रीय कुटुंबात झाला. पुढे त्यांचे कुटुंब पुण्यात आले. त्याचे वडील फिलिप्स येथे टूल सेटर म्हणून काम करायचे. कैलासला संजय आणि आशा अशी दोन भावंडे आहेत. वडिलांची आर्थिक परिस्थिती हलाखीची असतानाही त्यांच्या वडिलांनी त्यांच्या ३ मुलांना इंग्रजी माध्यमाच्या शाळेत दाखल केले. ९ वीत नापास झाल्यानंतर, कैलाशने स्वतः शाळा सोडली आणि रु. ४०० महिना पगारावर कॅल्क्युलेटर आणि बँकांमध्ये अडव्हान्स लेजर पोस्टिंग मशीन दुरुस्त करणाऱ्या डेटा स्टार इलेक्ट्रॉनिक्समध्ये सामील झाला. त्याला शिक्षणात रस नव्हता. . त्याचा भाऊ संजयने दहावी पूर्ण केली. इलेक्ट्रॉनिक्सने त्याला भुरळ घातली आणि त्याने इलेक्ट्रॉनिक्समध्ये अभियांत्रिकी करण्याचा निर्णय घेतला. कैलाशने संजयला कॉम्प्युटरचा अभ्यास करण्यास प्रोत्साहन दिले आणि नंतर त्याने मॉडर्न कॉलेज, पुणे येथून कॉम्प्युटर सायन्समध्ये बॅचलर पूर्ण केले. संजयने कॉलेजच्या दुसऱ्या वर्षात सी लँग्वेजमध्ये प्रोग्रामिंग शिकायला सुरुवात केली आणि त्याच्या भावाच्या दुकानात दुरुस्तीसाठी आलेल्या कॉम्प्युटरवर त्याचा सराव सुरू केला. त्याकाळी संगणक ऑपरेटिंग सिस्टीम Ms-Dos होती आणि इंटरनेट नव्हते. दुरुस्तीस येणाऱ्या कॉम्पुटर पैकी अनेकांमध्ये व्हायरस घुसलेला असायचा आणि तेव्हा डिस्क फॉरमॅट करून अनेक वेळा डेटा निघून जायचा. तिथेच त्याला व्हायरस ची ओळख झाली. त्या काळात बहुतेक व्हायरस फ्लॉपी डिस्कद्वारे व्हायरल होत असत. कुतूहलाने त्याला श्री अमोल देशपांडे, सीईओ, सॉफ्ट एड सोल्युशन्स, पुणे यांच्याकडे नेले, जे सीजी क्युअर, अँटी व्हायरस सोल्यूशन वापरत होते. येथे त्याने व्हायरस विरोधी संकल्पना शिकून घेतल्या. संजयने कॉलेज स्तरावर सी भाषेत विविध अँटी व्हायरस सोल्यूशन्स लिहायला सुरुवात केली आणि त्यात तो यशस्वी झाला. 1993 मध्ये, कैलाश आणि संजय यांनी विविध संगणक दुरुस्ती आणि प्रतिष्ठापन सेवा पूर्ण करण्यासाठी CAT संगणक सेवां ह्या कंपनीची स्थापना केली आणि 1995 मध्ये त्याचे कार्य सुरू केले. कैलाशने संजयला डिस्क फॉरमॅट न करता एकाधिक व्हायरस काढून टाकण्यासाठी, सर्वसमावेशक अँटी व्हायरस टूल लिहिण्यास सांगितले. या टूल ला Quick Heal असे नाव देण्यात आले. कैलास आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी ते टूल वापरण्यास सुरुवात केली आणि ग्राहकांना मदत केली. नॉर्टन सारख्या बहुराष्ट्रीय कंपन्यांच्या अँटी व्हायरस उत्पादनांनी बाजारपेठ भरून गेली होती. पण ते भारतीय व्हायरस ला प्रतिवाद करू शकत नव्हते, तर दुसरीकडे क्विक हील खूप जलद आणि उपयुक्त होत होते. 1997 मध्ये नवीन व्हायरसवर संशोधनां मध्ये चांगले यश मिळाल्यानंतर, त्यांनी हार्डवेअर व्यवसाय बंद केला आणि सॉफ्टवेअर, विशेषतः अँटी व्हायरस सोल्यूशन्सवर लक्ष केंद्रित केले. आयात केलेले अँटी व्हायरस टूल्स बाजारात रु. 10,000 ते रु. 15,000 ल्या उपलब्ध असताना त्यांनी Quick Heal ग्राहकांना अवघ्या ७०० रुपयात विकायला सुरुवात केली. अशा प्रकारे त्यांनी अनेक प्रती विकल्या आणि ते लोकप्रिय झाले. 2007 मध्ये त्यांनी CAT computers pvt. Ltd. हे कंपनीचे नाव बदलून Quick heal Technologies Pvt. हे केले. 2010 मध्ये, Quick Heal ला Sequoia Capital कडून रु.60 कोटी, एक विचार यांची गुंतवणूक मिळाली आणि त्यांनी मदुराई येथे शाखा कार्यालय उघडले. 2012 मध्ये, जपान आणि यूएस मध्ये कार्यालये उघडण्यात आली आणि 2013 मध्ये, आफ्रिका आणि UAE मध्ये कार्यालये उघडण्यात आली. 2016 मध्ये, Quick Heal Technologies ने Seqrite सेवा सुरू करण्यासाठी IT सुरक्षा फर्म Junco Technologies चे अधिग्रहण केले. 2016 मध्ये, Quick Heal Technologies ने शेअर मार्केटमध्ये त्याचे शेअर्स सूचीबद्ध केले ज्याने कंपनीचे मूल्य रु. १,५०० कोटी ठरले. डॉ. कैलाश काटकर हे क्विक हील टेक्नॉलॉजीज लिमिटेडचे ​​व्यवस्थापकीय संचालक आहेत. कंपनीचे एकंदर नेतृत्व, रणनीती आणि व्यवस्थापन यासाठी ते जबाबदार आहेत. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, क्विक हील टेक्नॉलॉजीज 2016 मध्ये भांडवली बाजारात उतरणारी पहिली भारतीय सॉफ्टवेअर उत्पादन कंपनी बनली. चितकारा विद्यापीठाने कैलाश यांना व्यवसाय, शिक्षण आणि मानवतेसाठी दिलेल्या अतुलनीय योगदानाबद्दल मानद डॉक्टरेट देऊन त्यांचा सत्कार केला. डॉ. संजय काटकर यांनी क्विक हील टेक्नॉलॉजीज लिमिटेडची सह-स्थापना केली. ते सह व्यवस्थापकीय संचालक आणि संचालक मंडळाचे कार्यकारी सदस्य आहेत. संजय अँटीव्हायरस उत्पादन विकासाचे नेतृत्व करत आहे आणि गेल्या काही वर्षांमध्ये धोका संशोधन, उत्पादन विकास, गुणवत्ता हमी आणि उत्पादन व्यवस्थापन यासह सर्व टीम त्यांनी तयार केल्या आहेत. अत्यंत विशिष्ट व्यक्तिमत्त्व आणि तंत्रज्ञानाची आवड असलेल्या संजयने स्वदेशी डिझाइन आणि विकसित केलेले अँटी-व्हायरस तयार केले. त्‍याच्‍या महत्‍त्‍वपूर्ण आणि उत्‍कृष्‍ट योगदानामुळे क्विक हीलने जागतिक स्‍थान मिळवले आहे. 2019 मध्ये, एमआयटी - एडीटी विद्यापीठ, पुणे यांनी संजय काटकर यांना सायबर सुरक्षा क्षेत्रातील अतुलनीय योगदानाबद्दल मानद डॉक्टरेट देऊन सन्मानित केले. क्वीक हिल आपली उत्पादने सेवा प्रदाते, सिस्टम इंटिग्रेटर, पुनर्विक्रेते आणि वितरकांच्या नेटवर्कद्वारे विकते. SEQRITE हा क्विक हीलचा एंटरप्राइज सिक्युरिटी ब्रँड आहे. Quick Heal चे भारतात ९७१ कर्मचारी आहेत. 2023 साठी त्याची कमाई रु. २८८.४४ कोटी आहे. दोन्ही भावांची मिळून एकूण संपत्ती सुमारे रु. 12,00 कोटी आहे. Quick Heal आणि SEQRITE चे ३६ भारतीय शहरांमध्ये ६४ पेक्षा जास्त कार्यालये आणि ८०+ देशांमधील १९,००० हून अधिक व्यवसायिक भागीदार तसेच जपान, केनिया, यूएसए आणि दुबईमधील कार्यालये आहेत. अर्थात हे यश सहज शक्य झालेले नाही. एक वेळ अशी होती जेव्हा कर्मचारी कंपनी सोडून जाण्यासाठी प्रयत्न करीत होते कारण त्यांची कंपनी छोटी होती, निधीची कमतरता आणि पगार आकर्षक नव्हते. Sequoia कडून रोख रक्कम रु. 60 कोटी, मिळाल्या नंतर त्यांचा हुरूप वाढला आणि म्हणूनच हे परिणाम आज दिसत आहेत. औपचारिक शिक्षण केवळ औपचारिक असते. अनुभवातून तुम्ही जे शिकता ते महत्त्वाचे असते. मन लावून आणि कठोर परिश्रम केले तरच कोणीही यशस्वी होऊ शकतो हे या दोन भावांच्या यशोगाथेवरून दिसून येते. माधव भोळे

इंटरनॅशनल स्कुलिंग ते गुरुकुल, होम स्कुलिंग आणि बरेच काही

इंटरनॅशनल स्कुलिंग ते गुरुकुल, होम स्कुलिंग आणि बरेच काही. गेली काही वर्ष आपल्याकडे बोंब सुरु आहे कि शिक्षण क्षेत्राची वाट लागली आहे. त्यावर एक फेमस सिनेमासुद्धा आला "शिक्षणाच्या आय चा घो". आपण आजपर्यंत लॉर्ड मॅकोले च्या शिक्षण पद्धतीत वाढलो. त्याचे मूळ नाव थॉमस बॅबिंगटन मॅकोले. त्याने भारताच्या पहिल्या गव्हर्नर जनरल विलीयम बेंटिंक याला लिहिलेल्या लांबलचक अहवालात तो लिहितो; १) भारतीय, जे सध्या फारशी किंवा अन्य भाषेत शिक्षण घेतात त्यांचे पौरात्य भाषेतील शिक्षण बंद करून इंग्रजी भाषेत शिक्षण सुरु करायला हवे ज्या मुळे इंग्रजी भाषेत असलेला ज्ञानाचा जगभरातील तयार खजिना भारतीयांना उपलब्ध होईल. २) काही वर्षांनी इंग्रजी शिकलेले आणि इंग्रजाळलेले भारतीय, युरोपीयन ज्ञानाचा प्रसार आणि पुरस्कार करतील. ३) भारतीय रक्त आणि रंग असलेली परंतु युरोपयन मने असलेली जमात तयार होईल. त्यामुळे त्यांची मने, विचार, संस्कार आणि संस्कृती युरोपियन होईल. त्यामुळे त्याचे इंग्रजी भाषेतुन शिक्षण हे फक्त इंग्रजांसाठी शिक्षित गुलाम तयार करणे एवढा साधा उद्देश नसून त्यांच्यात सांस्कृतिक आणि मानसिक बदल घडवून आणणे हा होता हे उघड आहे. हा अहवाल आणि बरीच खलबते झाल्यानंतर, दिनांक ७ मार्च १८३५ रोजी त्याने भारतीयांना इंग्रजी मध्ये शिक्षण देण्याचा फतवा काढला. युरोप मध्ये साधारण सन १५५० पासून विज्ञान निष्ठ संशोधन सुरु झाले आणि सन १७६५ पासून औद्योगिकीकरणाचे वारे वाहू लागले. मॅकोले च्या धोरणाचे चांगले तसेच वाईट परिणाम आज १८७ वर्षानंतर सुद्धा आपण बघत आहोत. आज जगभरातील फोर्चून ५०० कंपन्यानंमध्ये ६० सी. ई.ओ. भारतीय आहेत. अमेरिकितील ३८% डॉक्टर्स, तर नासा मधील ३६% शास्त्रज्ञ् भारतीय मूळ असलेले आहेत. जगातील जास्तीतजास्त बिलीयनेयर असलेला ३ऱ्या क्रमांकाचा देश भारत आहे. भारतातील तरुणांचा मोठा वर्ग इंग्रजी, गणित आणि सायन्स ह्या विषयात रुची राखतो. जगातील अनेक कामे भारतात येत आहेत आणि ती मोठ्या कौशल्याने भारतीय तरुण पार पाडत आहेत. पण शेवटी मुळातील संशोधन ( Fundamental research ) बाहेर होत असून त्याचे रिपीटीटिव्ह किंवा रुटीन काम किंवा कमी बुद्धिमतेचे काम भारताकडे येत आहे. ज्याला आपण व्हाईट कॉलर लेबर म्हणतो तसे. अर्थात जागतिक पातळीवर काही मूठभर भारतीयांची प्रगती होत असताना महाराष्ट्रातील ४५% विद्यार्थ्यांना ३ आकडी बेरीज, ६५ % विद्यार्थ्यांना वजाबाकी आणि १७ % विद्यार्थ्यांना मराठी वाचता येत नाही ही वस्तुस्थिती आहे. एका बाजूला इंटरनॅशनल स्कुल चे पेव आले आहे तर दुसऱ्या बाजूला मराठी आणि तत्सम माध्यमाच्या शाळा बंद पडायला लागल्या आहेत. परीक्षा पद्धतीतील बदला मुळे मार्कांचे पूर वाहत असताना ज्ञानाची वानवा आहे. जो उठतो तो पश्चात्य देशात जायला बघत आहे. निलेश निमकरांसारखे तज्ञ तर म्हणतात देशातील आदिवासी समाज, बंजारा समाज ज्ञाना पासून वंचित होत आहे कारण त्यांना त्यांच्या भाषेतून त्यांच्या परिसरात असलेल्या वातावरणातून ते ज्ञान मिळत नाही त्यामुळे सध्य शिक्षण पद्धतीत ते स्वतःला सहज सामावू शकत नाहीत. भारत हा एक विविध संस्कृति, विविध भाषांनी, विविध भौगोलिक परिस्थिती नी नटलेला समृद्ध देश आहे. आमच्याकडे उतरेत श्री रामाला देव मानतात तर दक्षिणेकडे रावणाला देव मानतात. उत्तरेत आर्य संस्कृती आहे तर दक्षिणेत द्रविड संस्कृती आहे. अशा वेळी सर्व लोकांना एकाच मापाचा इंग्रजी सूट घालून फिट करणे योग्य होणार नाही. त्यामुळे भारतात ग्रामीण विरुद्ध शहरी दरी भयानक वाढत आहे. रोजगारा अभावी गावे ओस पडायला लागली आहेत तर शहरे गर्दी नी बकाल होत आहेत. एके काळी भारतात नालंदा आणि तक्षशिले सारखी विद्यापीठे होती आणि त्यात ज्ञानार्जनासाठी जगभरातून विद्यार्थी येत असत. भारतीय ग्रंथामध्ये दडलेला ज्ञानाचा खजिना अजूनही असाच पडून आहे. खगोल शास्त्राचा विचार सिंधू संस्कृतीमध्ये ( ख्रिस्तपूर्व ३३०० ते ख्रिस्तपूर्व १३०० ) भारतात झाला आहे. त्याचे आधी पासून भारताला गणित माहिती आहे. आमचे पंचांग नासा च्या काल गणने इतकेच तोडीचे आहे. आमचे आयुर्वेद, रासायन शास्त्र, प्राणी शास्त्र, वास्तू शास्त्र सुद्धा प्रगत आहे परंतु त्यावर आता धूळ बसली आहे. ती धूळ झटकली तर त्यातून अजूनही काही अनमोल ज्ञान मिळू शकेल जे जगाला उपयोगी येईल. परंतू सध्याच्या काही बाजार बुणग्या ज्योतिषी आणि वास्तूशास्त्राच्या आणि वैद्याच्या अर्धवट ज्ञानामुळे ते बदनाम झाले आहे. शिक्षणाचा मूळ उद्देश सुशिक्षित आणि सुसंस्कृत नागरिक घडवणे हा असला तरी सध्याचा नागरिक कदाचित सुशिक्षित असेल पण तो सुसंस्कृत असेलच याची खात्री देता येत नाही. या साठी आपल्याला अशी पद्धती तयार करायला हवी कि ज्या मध्ये विज्ञान आणि संस्कृती याचा सुंदर मिलाप असेल. जे पश्चात्य शास्त्र आणि पौरात्य ज्ञान याचा मिलाप असेल. जेथे बुद्धिमता आणि नीतिमत्ता यांचा सुंदर गोफ विणला जाईल. जेथे थियरी आणि प्रॅक्टिकल हातात हात घालून काम करतील. शाळेमध्ये खागोल शास्त्र शिकवताना रात्री दुर्बीणी च्या साहाय्याने तारे आणि ग्रह दाखवले जातील. आधी केले मग सांगितले या प्रमाणे शाळेतील प्रयोग शाळा विद्यार्थ्यांच्या किलबिलटाने उत्साहित होतील तर शाळेची सुरवात गीता पठणाने करताना शाळेचा बगीच्याची देखभाल करत मुले कर्म योगाचे धडे घेतील. नुसते पुस्तकी ज्ञान नको तर त्याचे आचरण जेथपर्यंत होत नाही तेथ पर्यंत ते ज्ञान डोक्यात शिरणार नाही, हे नक्की. तुम्ही भारंभार ग्रंथ वाचा पण त्याचे प्रात्यक्षित निसर्गाच्या सानिध्यात किंवा मोकळ्या वातावरणात, प्रत्यक्ष जीवनात होत नाही तेथ पर्यंत ते ज्ञान म्हणजे एक उपचार राहतो. सध्याची शिक्षण पद्धती जास्त सैद्धांतांतिक (Theorotical ) आहे. त्याला व्यवहारिक ( प्रॅक्टिकलं ) ची जोड हवी. यासाठी आता पुन्हा एकदा गुरुकुल पद्धतीकडे लोक वळताना दिसत आहेत. काही होम स्कुलिंग ची संकल्पना घेऊन पुढे येत आहेत. पण हे करताना काही मानके ( standard ) ही मंडळी तयार करत आहेत कां? यांचे उद्देश जरी एक असले तरी त्यामागे बाल विकास आणि बाल मानस शास्त्र याचा काही विचार झाला आहे कां? यांचे अभ्यासक्रम कोणी नियमित करत आहेत कां? ही गुरुकुल म्हणजे मद्रेसा शी चढाओढ नको. प्रत्येक विद्यार्थ्यांची ज्ञानाची भूक वेगवेगळी असू शकते. कोणी चांगला गणिती होऊ शकतो तर कोणी चांगला कलाकार, कोणी चांगला सुतार होऊ शकतो तर कोणी इंजिनियर, कोणी चांगला रासायन शास्त्रज्ञ् तर कोणी चांगला बल्लवाचार्य. कोणी चांगला पायलट तर कोणी मानस शास्त्रज्ञ्. त्यासाठी काही विचार केला आहे कां? नुसते पश्चात्य ते चूक आणि पौरात्य ते शिरोधार्य असा विचार असता कामा नये. आपण विद्यार्थी घडवतो म्हणजे आपण राष्ट्राचे भवि्तव्य घडवत असतो. या साठी शिक्षकांनी स्वतः प्रथम सुशिक्षित आणि सुसंस्कृत होणे आवश्यक आहे. त्यांचे अवांतर वाचन, विषयांचा अभ्यास, ज्ञान पिपासू पणा, विषय मांडण्याची आणि समजावून सांगण्याची हातोटी. इत्यादी गोष्टी खूप महत्वाच्या आहेत. प्रत्येकाला आपल्या भाषेत ज्ञान घेता आले पाहिजे पण त्याच बरोबर त्याला जगातील उत्तम गोष्टींचे सुद्धा ज्ञान व्हायला हवे. तुम्ही म्हणाल कि चीन, जपान, स्पेन, फ्रांस, रशिया सारख्या देशात त्यांच्याच भाषेत शिकवले जाते तरी ते देश पुढे आहेत. मग आपल्याकडे आपल्या भाषेत शिकवायला काय हरकत आहे? तेथे एक देश एक भाषा आहे. आपल्याकडे प्रत्येक राज्याची भाषा वेगळी आहे त्यामुळे एका प्रांतातला माणूस दुसऱ्या प्रांतात गेला कि तो सहजतेने काम करू शकणार नाही. त्यासाठी आपल्या देशांनी एक राष्ट्रभाषा स्वीकारायला हवी. आपण ती हिंदी म्हणतो पण त्या भाषेत सर्व देश शिकायला तयार नाही. नुसता मेरा देश महान म्हणून उपयोग नाही. जर आपल्याला प्रगती करायची असेल आणि ब्रेन ड्रेन थांबवायचा असेल तर या बाबतीत सखोल विचार होणे आवश्यक आहे. नुसते पुस्तकी किडे काय उपयोगाचे. मग ते गळ्यात पाटी घेऊन फिरणार "मेंदू भाड्याने देणे आहे". उद्या येणाऱ्या कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या ( आर्टिफिशल इन्टीलीजन्स ) च्या महाकाय लाटेला तोंड द्यायला खूप उशीर झाला आहे. पण उशिरा कां होईना जाग यायला हवी. माधव भोळे

मसाला किंग डॉ धनंजय दातार, दुबई.

मसाला किंग डॉ धनंजय दातार, दुबई. मराठी माणसाला व्यवसाय जमत नाही हा सर्वसाधारण समज दूर करण्यासाठी केलेला एक छोटासा प्रयत्न: ********* मसाला किंग डॉ धनंजय दातार, दुबई. १९८३-८४ सालची गोष्ट असेल. मी त्यावेळी पहिल्यांदाच शारजाह, दुबई येथे ऑफिसच्या कामासाठी १ महिन्या साठी गेलो होतो. दुबई, मध्ये माझ्या मित्राची बहीण सौ परांजपे लग्न झाल्यानंतर तेथेच रहात होती. तिने मला घरी जेवायला बोलावले आणि मला गाडीने घेऊन दुबईमध्ये भारतीय बहुल्य भाग असलेल्या करामा भागात घेऊन गेली. तेथे काही वस्तू खरेदी करून पुढे बर-दुबई मधील आस्टोरीया हॉटेल जवळ वाळवंटाच्या एका टोकाला कोठेतरी एका पत्र्याच्या शेड मध्ये घेऊन गेली. त्यावेळी दुबईमध्ये वाळवंट भरपूर दिसे. तेथे एक दळण दळण्याची छोटी चक्की होती आणि एक मराठी गृहस्थ श्री महादेव दातार एकटेच काम आटपून बसले होते. चक्कीच्या बाजूलाच बेडेकर मसाल्याची काही उत्पादने लाईन नि लावून मंडणीवर ठेवली होती. हेच ते महादेव दातार ज्यांचा मुलगा म्हणजे मसाला किंग डॉ धनंजय दातार. महादेव दातार, इंडियन एयरफोर्स मध्ये नोकरीला होते. नंतर त्यांनी रिटायरमेंट घेऊन एयर इंडिया दुबई मध्ये ३ वर्ष नोकरी केली. नोकरीचा कालावधी सम्पल्यानंतर परत मुंबईत न जाता त्यांनी दुबई मध्येच छोटीशी चक्की आणि छोटेसे किराणा मालाचे पहिले दुकान टाकले. आपल्या आयुष्यात कमवावलेली सर्व पुंजी त्यांनी या दुकानात टाकली. त्या दुकानाचे नाव अल आदिल ट्रेडिंग कम्पनी. दुबई मध्ये अजुनही तुम्हाला स्वतःच्या नावावर धंदा करता येत नसून तुम्हाला अरबी प्रायोजक भागीदार म्हणून घ्यावा लागतो. सर्व व्यवहार त्याच्या नावावर होतात आणि खरा मालक तो रहातो. पण अनेक (बहुतांशी सर्व) अरबी काही पाहिजे ती रक्कम कबूल करून तुम्हाला पाहिजे तो करार करून देतात आणि त्याला ते जागतात कारण तेथे करार म्हणजे करार. तर अल आदिल ट्रेडिंग कम्पनी हे नाव असे आले. त्यावेळी दुबईत बरेच भारतीय कामाला होते पण तेथे भारतीय वस्तू, मसाले मिळत नसत आणि विशेष म्हणजे गहू दळण्याची चक्की नव्हती. त्याच्या वडिलांनी या संधीचा फायदा घेण्याचे ठरवले. वडील इंडियन एयरफोर्स मध्ये असल्यामुळे बदल्या होतात म्हणून धनंजय वयाच्या ८ व्या वर्षापासूनच अकोल्याला आपल्या आजीकडे (आईच्या आईकडे) रहायचा. आजी गरीब परंतु स्वाभिमानी होती. तिने नातवाला काटकसरीने आणि हुशारीने कसे राहायचे याचे चांगले संस्कार केले. सर्वसाधारण शाळेत त्याचे मॅट्रिक पर्यन्त शिक्षण झाले. तो वयाच्या २० वर्षाचा होईपर्यंत वडिलांनी दुबईत वरील दुकान थाटले होते. धनंजय ने पुढे शिकावे अशी वडिलांची इच्छा होती परंतु धनंजय ला दुबईत काम करण्याची ईच्छा होती. त्याला वाटले दुबईत काम करायला मिळणार म्हणजे खूप हाय फाय राहणीमान असणार म्हणून तो खुश होता. शेवटी वडिलांनी १९८४ साली आपल्याला मदत होईल म्हणून धनंजय ला दुबई येथे बोलावले. तो त्यावेळी मुंबईतील कालीना परिसरात आई आणि भावाबरोबर रहात असे. तो पहिल्यांदा दुबईला गेला तेव्हा त्याच्या वडिलांनी एयरपोर्ट वर घ्यायला त्याला एक छोटा टेम्पो पाठवला होता. त्याला वाटले वडिलांकडे एखादी चांगली गाडी असेल. घरी येऊन बघितले तर एका पत्र्याच्या शेडमध्ये पुढे एक आटा पिसायची चक्की आणि पाठी गोडाऊन वजा स्वयंपाकघर त्यात एका बाजूला चार भांडी आणि जेवणाचा ग्यास. वडील स्वतः हाताने जेवण करून जेवायचे. सुरवातीला वडिलांनी त्याला एका मोठ्या सुपर मार्केटमध्ये कामाला लावले, जेणेकरून त्याला धंद्याची माहिती होईल. असे एक दोन वर्षे करता करता त्याला तेथील ग्राहक आणि गरजांचा अनुभव आला. दरम्यान त्याच्या वडिलांनी तेथे जवळ दुसरे दुकान टाकले आणि ते धनंजय च्या ताब्यात दिले. पहिली १० वर्ष या दोन दुकानांवर त्यांनी आपली उपजीविका चालवली. त्या नंतर धनंजय चे लग्न होऊन त्यांना वंदना नावाची चांगली सहचारिणी पत्नी मिळाली. त्या दोघांनी या रोपट्याचा वटवृक्ष बनवण्याचा निर्धार केला. अनेक वादळानंतर आज धनंजय दातार यांची ४३ दुकाने दुबई आणि इतर अरब देशात आहेत. कापसाच्या वाती, पोळपाट लाटण्यापासून ते भारतीयांना स्वयंपाक घरात आणि घरात लागणाऱ्या सर्व गोष्टी त्यांच्या दुकानात मिळतात. सुमारे ९००० प्रकारच्या वस्तू ते आपल्या वेगवेगळ्या दुकानात ठेवतात. हे सर्व करत असताना त्यांनी आपल्या वडिलांनी सुरू केलेल्या चक्की शिवाय २ गहू दळण्याच्या चक्की अधिक दुबई, अबू धाबी, शारजाह, अजमान या प्रत्येक ठिकाणी मसाला दळण्याची एक एक चक्की, शिवाय वेगवेगळ्या ठिकाणी पॅकिंग युनिट आणि नवी मुंबईत एक मसाला दळण्याची फॅक्टरी आणि मसाला किंग एक्स्पोर्ट प्रायव्हेट लिमिटेड चे ऑफिस ठेवले आहे. आता ओमान आणि बहरिन मध्ये सुद्धा आपल्या दुकानांचे जाळे विणायला त्यांनी सुरवात केली आहे. अमेरिका, कॅनडा, टांझानिया, केनिया, स्वित्झर्लंड, इटली, ओमान, कुवेत सारख्या देशात एक्स्पोर्ट करायला त्यांनी सुरुवात केली आहे. हे सर्व करत असताना त्यांनी आपले शिक्षण बाहेरून पूर्ण करून व्यवसाय व्यवस्थापन क्षेत्रात डॉक्टरेट मिळवली आणि आपल्या व्यवसायाचा पाया भक्कम केला. नुकताच आपल्या व्यवसायाची २५ वर्ष पूर्ण झाल्यानंतर त्यांनी आपल्या प्रमुख सहकार्यांना रॉयल जेट एयरवेज च्या बोइंग ७३७ विमानात बसवून २५,००० फूट उंचीवर आपली व्यवसायिक आणि कौटुंबिक भागीदार पत्नी सौ वंदना दातार याना २० लाख डॉलर किमितीची रोल्स रॉईस फँटम नावाची किमती गाडी भेट दिली जी जगातील १७ वि विशेष बनवलेली गाडी आहे. या आधी २००८ साली आपल्या वडिलांच्या इच्छेखातर त्यांनी आपल्या मुलाची मुंज मुंबई आणि विदर्भातील १५० निवडक नातेवाईकांना जेट एयरवेज च्या बोइंग ७०७ विमानात आमंत्रित करून २५,००० फूट उंचीवर लावली. या पैकी कित्येक नातेवाईक पहिल्यांदाच विमानात बसत होते. या विषयाचा बोलबाला त्या वेळी अनेक मराठी वृत्तपत्रात झाला. डॉ. धनंजय दातार हे अरब देशातील श्रीमंत भारतीयांच्या लिस्ट मधील ८ वे भारतीय असून फॉर्ब्स लिस्ट फॉर मिडल ईस्ट मध्ये त्यांचा क्रमांक ३७ वा आहे ज्यात सर्व देशाचे मिडील ईस्ट मधील नागरिक येतात. युनायटेड अरब एमिरेटसने (दुबई, शारजाह, अबू धाबी, अजमान, फुजेराह, रास अल खैमा, उम अल क्वेन या ७ संस्थानांनी बनलेले राष्ट्र) विशेष व्यवसाईकांसाठी नुकत्याच सुरू केलेल्या १० वर्षाच्या गोल्डन वीसा स्कीम चे ते पहिले लाभार्थी ठरले आहेत. एका अरब आर्थिक मासिकानुसार २०१९ मध्ये त्यांची निव्वळ मालमत्ता १.२७ बिलियन डॉलर आहे. नुकत्याच करोना मुळे आपत्ती आल्याने दुबईतील गरीब कामगार भारतीय नागरिकांना त्यांनी मदतीचा हात पुढे करून त्यांना विमान तिकीट अधिक काही रोख पैसे देऊन आपले सामाजिक कर्तव्य पार पाडले आहे. तसेच त्यांनी दुबई ते कोझिकोडे विमान अपघातात मरण पावलेल्या प्रत्येक व्यक्तीच्या नातेवाईकाला रूपये 1 लाख या प्रमाणे २० लाख रुपये मदत म्हणून दिले आहेत. त्या मुळे इच्छा असेल तर मार्ग आहे आणि प्रामाणिक प्रयत्न, शिखर गाठण्यासाठी केलेली धडपड आणि नवनवीन प्रयोग करण्याची आणि धोका पत्करण्याची तयारी यांनी माणूस ३५ वर्षात काय करू शकतो हे त्यांनी दाखवून दिले आहे. त्यांच्या कार्याला माझा सलाम. माधव भोळे