एकीचे फळ, अमूल आणि कोकण

एकीचे फळ, अमूल आणि कोकण अमुल हा भारतातील रु. ७२,००० कोटी रुपये उलाढाल असणारा दूध आणि दूधजन्य पदार्थ उत्पादन करणारा जगातील ८ वा आणि भारतातील नंबर एकचा ब्रँड आहे. अमूल मध्ये १८,६०० खेड्यातील ३६ लाख शेतकरी, २,२८,३७४ गाव पातळीवरील डेयरी, २२८ को ऑपरेटिव्ह सोसायट्या सहभागी आहेत. ती प्रत्यक्ष पणे ६,५०० नोकरांना आणि ३६ लाख शेतकऱ्यांना उद्योग धंदा देत आहे आणि विशेष म्हणजे याचा फायदा सर्व सभासद शेतकऱ्यांना होत आहे. या उलट कोकणात: आंबा, आंबा जन्य पदार्थ उदा कैरी पन्हे, आंबा लोणचे, चुंदा, मोरंबा, आंबा बर्फी, आंबा वडी, आंबा मोदक, आंबापल्प, आंबा ज्यूस, आंबा फ्रुटी, इत्यादी फणस आणि त्याचे पदार्थ काजू आणि त्याचे पदार्थ, काजू, खारे काजू, मसाला काजू, काजू कतली, काजूफळ ज्यूस, काजू फेणी वगैरे. करवंद लोणचे, चटणी, करवंद सिरप, करवंद ज्यूस, आवळा पदार्थ, त्याचे लोणचे, मुरंबा, कॅण्डी, सिरप, आवळा सुपारी इत्यादी कोकम आणि कोकम सरबत, आगळ, सोलकढी. कोकम बी सौंदर्य प्रसाधने इत्यादी पोहा आणि पोह्या पासूनचे पदार्थ नाचणी आणि जांभूळ सर्व प्रकारचे पापड कुळीथ पीठ, नाचणी पीठ, नाचणी सत्व, तांदूळ पीठ, घावणे पीठ, वडा पीठ, भाजणी इत्यादी हे सर्व पदार्थ सध्या वेगवेगळ्या ब्रँड खाली विकले जात असल्यामुळे त्याची गुणवत्तेची खात्री ग्राहकांना मिळत नाही. यातील बराचसा कच्चा माल कोकणाबाहेर जातो आणि बाहेरील व्यापारी गब्बर होतो. जर आपण सर्व एकत्र आलो आणि सहकारी तत्वावर अत्याधुनिक मशीनरी, योग्य मार्गदर्शन वापुरून आणि वितरण व्यवस्था वापरून या सर्वांचे उत्पादन केले तर कोकणातील शेतकऱ्यांना बाहेर काम धंदा बघायची वेळ येणार नाही. आज काही लोकांकडे कच्चा माल आहे तर कामगार नाहीत, कामगार आहेत तर भांडवल नाही, भांडवल आहे तर वितरण व्यवस्था नाही, वितरण व्यवस्था आहे पण उत्तम दर्जाचे उत्पादन करण्यासाठी लागणारी मशीनरी, मार्गदर्शन, प्रयोगशाळा नाहीत. त्यामुळे एक्स्पोर्ट अशक्य. अशा वेळ एकत्र येऊन प्रत्येकाने आपल्या वाट्याचा कार्यभाग उचलायला हवा आणि त्याचा लाभ सर्वांनांच मिळेल, प्रत्येकाला समाधानकारक उत्पन्न मिळाले तरच आपली पुढील पिढी सुखी होऊ शकेल. सर्व शहरांत आले तर आपल्याकडे असलेला कोकणातील ठेवा नष्ट व्हायला वेळ लागणार नाही. गुजरातने जे ७५ वर्षांपूर्वी केले त्याची सुरवात आता तरी कोकणाने करायला हवी आणि हो, हे सर्व नेते करतील अशी आशा बाळगली तर आपल्या शंभर पिढ्या तरी ते शक्य नाही. आपणच आपला उद्धार करायला हवा. माधव भोळे