विध्यार्थी मार्गदर्शन, एक पाऊल पुढे!

विध्यार्थी मार्गदर्शन, एक पाऊल पुढे! काल एका विवाह सोहोळ्याला गेलो होतो. अर्थातच असे सोहोळे म्हणजे माझ्यासारख्या गप्पीस्टाला परवाणीच असते. सर्व वयाची सर्व थरातील सर्व विषयांची आवड असलेली मंडळी भेटत असतात. त्यातच एका आमचा छोटा मित्र भेटला. तो सध्या IGCSE शाळेत ८ वी ला शिकत आहे. अतिशय धडपड्या, एका जागी स्थिर बसणार नाही. हायपर ऍक्टिव्ह. त्याला विचारले, काय रे सध्या कोणती पुस्तके वाचतो आहेस? तो म्हणाला काका मी सायन्सची पुस्तके वाचतो शिवाय सायन्स इन्सायकलोपीडिया वाचतो. त्याला गप्पा मध्ये थोडे प्रोत्साहन दिल्यावर तो पोपटासारखा बोलायला लागला. "मला ऑटोमोबाईल ची पुस्तके आणि मॅगझीन वाचायला जास्त आवडतात. मी त्याला विचारले तू टेसला आणि इलोन मस्क बद्दल वाचले आहेस का? तो म्हणाला हो. पण मला इलेक्ट्रिक कार मध्ये इंटरेस्ट वाटतं नाही. मी स्वतः एक हेंड्रोजन कार डिझाईन करणार आहे. तुम्हांला माहिती असेल की जर हेंड्रोजन हाय प्रेशर मध्ये कम्प्रेस करून ठेवला तर तो लिक्विड फॉर्म मध्ये राहतो आणि त्याचे सिलिंडर गाडी मध्ये ठेवायचे. हा लिक्विड हेंड्रोजन इंधन म्हणून वापरता येते. मी त्याला म्हटले लिक्विड हेंड्रोजन अतिशय ज्वलनशिल असतो. तो म्हणाला मी त्याच्याभोवती एक नायट्रोजन इन्शुलेटर कव्हर फिरवणार आहे कारण नाट्रोजन इन-ऍक्टिव्ह गॅस आहे. त्याला मी म्हटले अरे मग तू कार ऐवजी रॉकेट सायन्सचा अभ्यास का करत नाहीस?. तो म्हणाला, काका मी रॉकेटच्या स्पीडने धावणारी रॉकेट-कारच बनवीन. तो आणखीन बरेच काही सांगत होता की त्याच्यापुढे माझे ज्ञान अतिशय तोकडे वाटतं होते. तो कदाचित बरोबर सुद्धा असेल. त्याला मी विचारले की "नॅशनल टॅलेंट सर्च" परीक्षेबद्दल तुला काही माहिती आहे का? NCERT ( राष्ट्रीय शैक्षणिक अनुसंधान आणि प्रशिक्षण परिषद ) ही सरकारी संस्था ही परीक्षा घेते आणि त्यातील पहिल्या काही मार्क मिळणाऱ्या विध्यार्थ्यांना ११/१२ वी आणि कॉलेज शिक्षणासाठी स्कॉलरशिप मिळते. यात जी मुले पास होतात त्यांना एक वेगळाच मान असतो. जी मुले ९वी पास होतील आणि १० वि मध्ये जातील किंवा १० पास होतील त्यांच्यासाठी प्रथम NTSE -1 ( स्टेट लेव्हल ) घेतली जाते आणि जे NTSE - 1 पास होतील त्यांची NTSE -2,घेतली जातें. ( National level ). जे दोन्ही परीक्षा पास होऊन मेरिट मध्ये येतील त्यांना ११/१२ वी ला रु. १२५० महिना आणि ग्रॅज्युएट आणि उच्च शिक्षणासाठी रु. २००० प्रति माह, भारत सरकारतर्फे स्कॉलरशिप म्हणून दिले जातात. तो म्हणाला काका मला हे माहितीच नव्हते. मी त्याच्या सुविद्य आईला गाठले आणि त्यांना ही गोष्ट सांगितली. त्यांना सुद्धा हे माहिती नव्हते. अधिक माहिती https://ncert.nic.in/national-talent-examination.php पण अशी अनेक मुले आहेत ज्यांना अशा प्रकारची आवड आहे. या सर्वांच्या एनर्जी आणि बुद्धिमत्तेला वाव देणे, त्यांना योग्य मार्गदर्शन देणे आणि त्यांच्या प्रयोगशिलतेचा वापर देशासाठी आणि जगासाठी होणे आवश्यक आहे. ही मुले लहानपणा पासून अशा विषयात संस्कारी व्हायला हवी. त्यांना योग्य मार्गदर्शक हवेत. त्यांच्या, कदाचित चुकीच्या सुद्धा वाटणाऱ्या प्रश्नांना सुद्धा योग्य उत्तरे मिळाली पाहिजेत. जसे आपण लोक बिझिनेसमन साठी साटर्डे क्लब काढतो, दानशूर मंडळीसाठी रोटरीक्लब काढतो, स्पोर्ट्समन साठी क्लब असतात, तसे विध्यार्थांसाठी असे विशेष विद्यादानाचे क्लब का काढू नयेत? पुस्तकी ज्ञानाबरोबरच या प्रकारचे प्रयोगशील ज्ञान सुद्धा आवश्यक आहे. नोबेल पारितोषिक विजेते डॉ सी. वी. रमण सुद्धा खरे इंडियन फायनान्स सर्व्हिसेस ची परीक्षा पास होऊन असिस्टंट अकॉउंटंट जनरल म्हणून काम करत होते परंतु त्यांचा संबंध कलकता येथील इंडियन असोसिएशन फॉर कल्टीव्हेशन ऑफ सायन्स मधील आशुतोष डे आणि आशुतोष मुखर्जी यांचे बरोबर आला ज्यांनी त्यांना अकॉउंटसचे ऑफिस सुटल्यानंतर सायन्स इन्स्टिटयूट मध्ये त्यांना पाहिजे तसे प्रयोग करायला परवानगी दिली. त्यानंतर त्यांनी त्यांच्या पगाराच्या पेक्षा अर्ध्या पगारावर राजभर सायन्स कॉलेज, कलकट्टा मध्ये लेक्चरर म्हणून नोकरीं पकडली. आणि पुढे तें जगदंविख्यात शास्त्रज्ञ झाले. आजकाल युट्युब आणि टेक्नॉलॉजीच्या दुनियेत अशा विविध विषयावर ज्ञान देणारे व्हिडीओ किंवा ईन्टर ऍक्टिव्ह सेशन तयार करणे शक्य आहे. जे मंडळी या विषयात ज्ञानी असतील त्यांनी या विषयात अधिक काम करून तें आम् विध्यार्थ्यांपर्यंत आपले ज्ञान पोचवायला हवे आहे. फालतू रील किंवा वीलॉग तयार करण्यापेक्षा हे असे व्हिडीओ तयार केले तर तें सर्व विध्यार्थ्यांना प्रेरणादायी ठरतील. माधव भोळे