जॅक मा, चीन मधील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती

मून युन, उपाख्य जॅक मा,  आता बहुधा 31 अब्ज डॉलर्सच्या संपत्तीसह चीनमधील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती म्हणून अधिकृतपणे जाहीर केले गेले आहेत.  जॅक मा,  अलीबाबा समूहाचे संस्थापक आणि कार्यकारी अध्यक्ष आहेत. अलिबाबा डॉट कॉम हे एक बी 2 बी  (बिसिनेस टु बिसिनेस)  वेबसाइट / पोर्टल आहे, ज्यावर दररोज 2 दशलक्ष पेक्षा जास्त नवीन अभ्यागत भेट देतात असे अग्रगण्य बी 2 बी पोर्टल आहे.

 

जॅक मा यांचा जन्म 10 सप्टेंबर 1964 रोजी हंगझोऊमध्ये, झेजियांग प्रांतामध्ये झाला इतर चिनी भाषिकांपेक्षा ते लहान वयात इंग्रजी शिकले.  हंगेत्झू हॉटेल जे त्यांच्या घरापासून बाईकवरुन 40 मिनिट दूर होते त्या हंगेत्झू हॉटेलमध्ये येत असलेल्या परदेशी पर्यटकांसोबत इंग्रजीचा वापर करून ते लवकर इंग्रजी शिकले. इंग्रजी बोलायला आणि शिकायला मिळेल या संधीच्या बदल्यात ते प्रवाशांना फुकट मार्गदर्शकसेवा देत असत.  इंग्रजी मध्ये बी.ए. झाल्यानंतर त्यांनी हांगझोऊ डियान्झी विद्यापीठात इंग्रजी आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापाराची प्राध्यापकी पत्करली.

नंतर त्यांनी बिजिंगमध्ये चेंग कोंग ग्रेज्युएट स्कूल ऑफ बिजनेस (सीकेजीएसबी) मधुन 2006 मध्ये व्यवसाय व्यवस्थापनाची पदवी प्राप्त केली.

आपल्या सुरुवातीच्या आयुष्याबद्दल त्यांनी मुलाखतकार चार्ली रोज यांना सांगितले की पदवी मिळाल्यानंतर त्यांनी 30 नोकर्यांसाठी अर्ज केला होता परंतु त्यांना केंटुकी चिकन फ्राईड (केएफसी) सहित सर्वांनी नाकारले. केएफसीमध्ये जॉबबद्दल मजा सांगताना ते म्हणाले, 27 जणांनी नोकरी साठी अर्ज केला होता आणि ते सोडता सर्व २६ लोकांना नोकरी मिळाली. त्यांनी असेही म्हटले की त्यांनी दहा वेळा अभ्यास करण्यासाठी हार्वर्ड विद्यापीठात अर्ज केला होता परंतु ते नेहमीच नाकारला गेला.

 

1995 मध्ये ते प्रथम अमेरिकेत गेले आणि आपल्या मित्रांमार्फत इंटरनेटबद्दल शिकले. त्यांना इंटरनेटवर आढळले की जगभरातील अनेक उत्पादनांविषयी माहिती होती परंतु चीनी उत्पादनांबद्दल फार कमी माहिती होती. त्यांच्या लक्षात आले की जरी चीन चांगली उत्पादने बनविते तरी सुद्धा  इंटरनेटची उपलब्धता किंवा भाषा समस्येमुळे त्यांना मार्केटिंगची कमतरता आहे. त्याने या मध्ये एक संधी पहिली. त्यांनी आणि त्याच्या मित्रांनी यावर लक्ष केंद्रित करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी चिनी उत्पादनांची माहिती असलेली एक ओबडधोबड वेबसाईट तयार केली आणि तीन तासांच्या कालावधीत त्यांना अनेक चीनी कंपन्यांकडून प्रतिसाद मिळाला.

 

एप्रिल 1995 मध्ये त्यांची पत्नी आणि एका मित्राने चायना यलो पेजेस नावाची पहिली वेबसाइट तयार केली आणि त्या द्वारे इंटरनेट क्षेत्रात पाय ठेवला. 1997-98 साली त्यांनी चीन इंटरनॅशनल इलेक्ट्रॉनिक कॉमर्स सेंटरने स्थापन केलेल्या माहिती तंत्रज्ञान समितीचे अध्यक्षपद भूषविले.  परराष्ट्र व्यापार व आर्थिक सहकार्य मंत्रालयाचे एक विभाग असलेली हि संस्था त्यांनी 1999 मध्ये सोडली आणि आपल्या गावी परतले. तेथे त्यांनी 18 मित्रांच्या मदतीने चीनी लघु उद्योगपतींना मदत करणारी आणखी एक वेबसाइट सुरु केली.

2000 साली त्यांना विदेशी साहसी भांडवली कंपनीकडून 25 दशलक्ष डॉलर्सचा निधी प्राप्त झाला. वर्ल्ड ट्रेड ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूटीओ) च्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी, चीनमधील उद्यमी, विशेषतः छोटय़ा आणि मध्यम आकाराच्या उपक्रमांकरिता (एस एम ई) आणि देशांतर्गत ई-कॉमर्स मार्केट सुधारण्यासाठी हि गुंतवणूक होती. जॅक मा वैश्विक ई-कॉमर्स प्रणाली सुधारू इच्छित होते त्यासाठी त्यांनी 2003 पासून Taobao मार्केटप्लेस, अलिपे, अली मामा आणि लिंक्सची स्थापना केली. Taobao ची जलद वाढ झाल्यानंतर नावाच्या अमेरिकन कंपनी ने त्यांना खरेदी करण्याची ऑफर दिली. तथापि, मा यांनी ती ऑफर नाकारली आणि त्याऐवजी त्यांचे कम्पनी मध्ये याहू सह-संस्थापक जेरी यांग यांनी 1 अब्ज डॉलर्सची गुंतवणूक केली. 

2014 मध्ये अलिबाबा यांनी अमेरिकेच्या आर्थिक इतिहासातील सर्वात मोठे प्रारंभिक सार्वजनिक समभाग (IPO)

न्यूयॉर्क स्टॉक एक्स्चेंजवर 25 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सचे लिस्टिंग केले आणि याहूने अलिबाबामधील 15 टक्के समभाग ठेवून (383 दशलक्ष समभागांची संख्या), 140 दशलक्ष समभागांची विक्री करून 9.4 अब्ज डॉलर्सची कमाई केली. अलिबाबाच्या आयपीओ एका समभागाला $ ६८  उघडला. अलिबाबाची सध्याची एका समभागांची किंमत प्रति शेअर 123.22 डॉलर आहे. 

मा यांना नेहमी पेनसिल्वेनिया विद्यापीठात (व्हार्टन स्कूल), मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, हार्वर्ड युनिव्हर्सिटी आणि पेकिंग युनिव्हर्सिटी यासारख्या विद्यापीठांमध्ये व्याख्यान देण्यासाठी आमंत्रित केले जाते. जॅक जागतिक व्यापाराबद्दल आणि विशेषत: ईकॉमर्सबद्दल उत्कट आणि त्याचे समर्थक आहे. ते पर्यावरण संरक्षणास सक्रियपणे पाठिंबा देत आहेत आणि त्यासाठी त्यांनी वार्षिक महसूलापैकी 0.3% रकमेचा खर्च करण्याचे जाहीर केले आहे. त्यांचे पोर्टल ईकॉमर्स प्लॅटफॉर्मवरून नकली उत्पादने डिलीट करण्यामध्ये सक्रियपणे भाग घेत असते आणि त्यानुसार अधिकार आणि पेटंटचे सौरक्षण करण्याला ते महत्व देतात. ते म्हणतात की अशा उत्पादनांवर बंदी घालणे हा कायदा आणि अंमलबजावणीचा भाग आहे ज्या मध्ये त्यांची कंपनी मदत करते. 

अलीबाबा चीन मधील त्रयस्थ विक्रेत्यांना आपल्या वस्तू विकायला अलीबाबा मार्केटप्लेसवर प्रोत्साहन देते. 31 मार्च 2016 पर्यंत कंपनीकडे 36,446 पूर्ण वेळ कर्मचारी होते तसेच 2015 च्या तुलनेत 10 दशलक्षपेक्षा जास्त विक्रेते सक्रिय केल्याचे ते सांगतात. जेव्हा त्यांनी डब्लूईएफ (वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम) वर वॉलमार्ट या जगतविख्यात किरकोळ विक्रेत्याच्या एका प्रमुखास भेट दिली, तेव्हा त्यांनी सांगितले की जर वॉलमार्ट विस्तार करू इच्छित असेल तर त्यांना गोडाउन क्षमता, कर्मचारी, शोरुम, सप्लाई चेन क्षमता इत्यादि वाढविणे आवश्यक आहे. अलिबाबामध्ये तेवढेच काम करायचे झाले तर फक्त एखादा सर्व्हर वाढविले कि काम झाले 

9 जानेवारी, 2017 रोजी जॅक मा यांनी नवनिर्वाचित अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेतली. डोनाल्ड ट्रम्प "अमेरिका फर्स्ट" या आपल्या भूमिकेबद्दल ते प्रसिद्ध आहेत. पुढील पाच वर्षांत 1 कोटी अमेरिकी लोकांना नोकऱ्या देण्याचे आश्वासन जॅक मा यांनी डोनाल्ड ट्रम्प याना दिले आहे. हा संदेश अमेरिकन लोकांसाठी आणि अमेरिकेच्या व्यवसायासाठी विदेशी लोकांसाठी लढत असलेल्या डॉनाल्ड ट्रम्पना सुखावह होता. हे काम आपण कसे करणार असे विचारले असता त्यांनी सांगितले की अलीबाबा हे लहान व्यावसायिकांसाठी आहे. मध्यपश्चिमी अमेरिकेतील बरेच लहान उत्पादक आहेत जे कपडे, मदिरा, फळे आणि शेतीमधील चांगले उत्पादक आहेत. ते त्यांच्या ईकॉमर्स प्लॅटफॉर्मद्वारे त्यांची अमेरिकन उत्पादने आणि सेवा चीन आणि आशियाई देशांना विकतील आणि त्या मुळे या नोकऱ्या तयार होतील. त्यांनी सांगितले की त्यांना हे आकडे गाठण्याची खात्री आहे.

जैक मा, अनेक भारतीय ईकॉमर्स उपक्रम जसे की स्नॅपडील आणि पेटीएम मध्ये गुंतवणुकदार आहेत. जॅक मा, सॉफ्टेबँक ही जपानी दूरसंचार, इंटरनेट आणि ईकॉम कंपनी वर बोर्ड सदस्य आहेत. त्यांना फॉर्च्युन, फोर्ब्स, बिझनेस सप्ताह, बॅरोन आणि जगभरातील विविध व्यावसायिक मासिकांमधून पुरस्कार मिळाले आहेत. प्रतिष्ठित जागतिक इकॉनॉमिक फोरमने त्यांना आपल्या योगदानासाठी अनेक पुरस्कार दिले आहेत.

जैक मा, हार्वर्ड विद्यापीठाने नाकारलेला, के एफ सी ने नाकारलेला, कॉम्पुटर मधील कोणतीही पदवी नसलेला, कॉम्पुटर मधील एकही लाईन कोड न लिहिलेला हा महत्वाकांक्षी माणूस, गरिबीतून अमीर बनलेला म्हणून नवीन पिढीला निश्चितच प्रेरणादाई ठरतील.

संकलित

माधव भोळे

Madhavbhole99@Gmail.com 

 (स्त्रोत: इंटरनेट)

 

दशग्रंथी ब्राह्मण

काही वर्षांपूर्वी "देवरुखे ब्राह्मणांचा इतिहास" हे पुस्तक प्रसिद्ध होण्यापूर्वी जेष्ठ देवरुखे नेते श्री रमेश निंबकर, मुलुंड यांचा मला फोन आला  "माधव, दशग्रंथी ब्राह्मण याची व्याख्या काय आणि आपल्यात कोणी आहेत का?" मी त्यावेळी उत्तर देऊ शकलो नाही.  त्यांनी आपल्या ज्ञातीतील इतर तज्ञ मंडळींशी सुद्धा चर्चा केली पण त्यावेळी समाधानकारक उत्तर मिळाले नाही. तो विषय तेथेच राहिला.

काल एका वैदिकि आणि याज्ञीकी शिक्षण पूर्ण केलेल्या व्यक्तीशी बोलत होतो, ते म्हणाले 4 पैकी कोणत्याही शंकराचार्य पीठ आणि तिरुपती येथील संस्थानाची या विषयात शिक्षण पूर्ण करून परीक्षा उत्तीर्ण होणाऱ्या व्यक्तीस, तिरुपती बालाजी देवस्थान, तिरुपती, आंध्र प्रदेश,  तहहयात रुपये 25000 शिष्यवृत्ती देते, तसेच करवीर, महाराष्ट्र  येथे दरवर्षी होणाऱ्या वैदिक सम्मेलनामध्ये अशा ३५० जणांना सहभागी होण्यासाठी आमंत्रण देऊन जाणे येण्याचा प्रवास भत्ता, अधिक रु 35,000 रोख मानधन देते. देवस्थानचे हे हिंदू संस्कृती टिकवण्याचे काम बघून खूप आनन्द झाला. 

या विषयी माझे विद्वान मित्र श्री प्रकाश वीरकर (करवीर, शंकराचार्य पिठाच्या पुरस्कार प्राप्त महिला कीर्तनकार सौ युगधंरा वीरकर यांचे पती) यांच्याशी या विषयी बोललो असता त्यांनी खालील माहिती दिली:

आजच्या काळात असा ब्राह्मण मिळणे दुरापास्त आहे. दशग्रंथी ब्राह्मणाला पुढील ज्ञान असावे लागते. ते पाहून आपल्या लक्षात येईल.

1. ऋग्वेद - यामध्ये एकूण दहा मंडले व 9853 ऋचा आहेत ज्या मुखोद्गत असाव्या लागतात.

2. ब्राह्मण संहिता - प्रत्येक वेदाबरोबर ही संहिता असते. ही त्या त्या वेदावर भाष्य करते. यज्ञ करताना काय काळजी घ्यावी इ. हे पुस्तकाचे नाव आहे. त्याचा जातीशी काहीही संबंध नाही. ऋग्वेदाबरोबर दोन ब्राह्मण संहिता आहेत. ऐतरीय व सांख्यायन. यात अनुक्रमे 50 व 40 अध्याय आहेत.

3. आरण्यक - प्रत्येक ब्राह्मणाबरोबर आरण्यक असते. ऋग्वेदाबरोबर ऐतरीयाण्यक आहे. यात वनात जाऊन करण्यात येणारी व्रते सांगितली आहेत. ही महाव्रते आहेत. यातच एतरीय उपनिषद आहे. दुसरे कौशितकी आरण्यक आहे. यातील 15 अध्यायात कौशितकी उपनिषद आहे. यात अग्निहोत्राची माहिती आहे.

4. शिक्षा-वेदाबरोबर सहा वेदांगे आहेत. त्यापैकी एक शिक्षा आहे. हे मंत्रोच्चार कसे करावेत याचे ज्ञान देते. दशग्रंथी ब्राह्मणाला शिक्षेची ऋग्वेद प्रतीशाख्य पाठ असावी लागते.

5. कल्प - यात यज्ञात द्यावयाच्या आहुती व बळी यांची माहिती आहे. कल्पसुत्रे दोन प्रकारची आहेत. श्रुती सूत्रे व स्मार्त सूत्रे. स्मार्त सूत्रात दोन उप प्रकार आहेत. गृह्य सूत्रे व धर्म सूत्रे. यांमध्ये घरगुती समारंभ व सामाजिक व्यवहार आहेत. शिवाय यजुर्वेदांतर्गत शुल्ब सूत्रे आहेत. ज्यामध्ये बांधकामाचे गणिती नियम व सूत्रे दिलेली आहेत.

दशग्रंथी ब्राह्मणाला हे सर्व मुखोद्गत असणे अनिवार्य असते.

यात आश्वलायन व सांख्यायन अशी दोन श्रुतसूत्रे आहेत.

6. व्याकरण - ऋग्वेद हा मौखिक असल्याने त्याचे उच्चार, ह्रस्व दीर्घ शब्द कसे तयार झाले त्याचा व्याकरण दृष्टीने विचार केला आहे. ऋग्वेदाचे व्याकरण पदपथ आहे जे साकल्यमुनीनी लिहिले आहे. याशिवाय पाणिनी मुखोद्गत असावे लागते.

7. निघंटु - हा जगातील पहिला शब्द कोश आहे. याचे पाच भाग आहेत. यात रूढ कार्य व धातू, संधी व रुपे इ. सर्व दिले आहे. उदा. उदक या शब्दाची शंभर रुपे दिली आहेत. चौथ्या भागात समानार्थी शब्द दिले आहेत. यातील पदसंख्या 1770 आहे.

8. निरूक्त - शब्दांची व्युत्पत्ती यात आहे. याचे पाच प्रकार आहेत. वर्णागम, वर्णविपर्यय, वर्णाधिकार, नाश व धातूच्या अनेक अर्थाचा एक अर्थ सिद्ध करणे. निरूक्तावर यास्क मुनींनी खूप काम केले आहे. म्हणूनच त्याना निरूक्तकार असे म्हणतात.

9. छंद - कवितेचे विविध प्रकार. ते ओळखणे व तालासुरात म्हणणे व तशी पदे रचणे याची माहिती दिली आहे. एकटय़ा ऋग्वेदात जगती, गायत्री, त्रिष्टुब, विराज आणि अनुष्टुभ हे छंद आहेत. यामध्ये अक्षरसंख्या, मात्रा, गती, यती या कसौट्या असतात.

10. ज्योतिष - याचे पुन्हा चार प्रकार आहेत. खगोलशास्त्र, सिद्धांत, फलित व अंक.

यावरून दशग्रंथी ब्राह्मण होणे किती अवघड आहे हे लक्षात येईल. रावण हा दशग्रंथी होता. रावणासह कुंभकर्ण व मेघनाद हेही होते.

कदाचित आपल्यापैकी अनेकांना हि माहिती असेलच पण ज्यांना नाही माहिती त्यांच्यासाठी  हा प्रयत्न.

माधव ग भोळे आणि श्री प्रकाश वीरकर (विरार)

नास्तिक की आस्तिक

 नास्तिक की आस्तिक

 आस्तिक म्हणजे आस्था ठेवणारा, प्रेम करणारा, नास्तिक म्हणजे त्या विरुद्ध. ही आस्था नुसती ईश्वरापूर्ती मर्यादित नसून, या चराचरातील सर्व प्राणिमात्र, निसर्ग किव्वा जे जे सजीव आणि निर्जीव आहे त्यावर प्रेम करणारा आणि विश्वास ठेवणारा तो आस्तिक अशी आहे. ईश्वराची मूळ संकल्पना तो जगनियंता म्हणूनच केली गेली. मोठे मोठ्या डॉक्टरांकडे पाटी लिहिलेली असते, "आम्ही फक्त इलाज करतो, बरे तो करतो"  कारण त्यांना त्यांच्या किंवा मानवाच्या मर्यादा माहीत आहेत.

 मी नास्तिक आहे हे कित्येक वेळा अज्ञाना पोटी म्हटले जाते. ईश्वर या संकल्पनेची सम्पूर्ण सकस माहिती असलेली व्यक्ती नास्तिक असू शकत नाही. आपल्या शरीरात असलेल्या असंख्य पेशींपासून, महाकाय ढगा पासून, पाऊस कोठे पडावा आणि महापूर येऊन त्यातून लाखो माणसे वहात असताना एखादे मुलं अलगद पाण्यावर तरंगत जाऊन कोणातरी मातेच्या हाती सुखरूप रहावे या सम्पूर्ण व्यवस्थापनेला ईश्वरी सत्ता आणि ईश्वरी कृपा म्हटले जाते. हे सर्व मानवी तर्काच्या आणि नियंत्रणा बाहेरील आहे. उदा द्यायचे झाले तर आपल्या डोळ्यांचे आत मज्जापटलावर एक 2 ते 3 मिलिमिटर चा भाग असतो त्यावर 2 ते 3 लाख बिंदू असतात आणि त्या प्रत्येक प्रकाश आणि रंग संवेदक (फोटो सेन्सेटीव्ह) बिंदूमधून एक तार मेंदूतील वैशिष्ट भागाला जोडली जाते, तसेच मज्जा पटलावर ज्याचा आकार 2 ते 4 सेंटीमीटर असतो त्या वर 5 कोटी असेच प्रकाश संवेदक बिंदू असतात, त्या प्रत्येक बिंदूंच्या 5 ते 25 समूहाला एक तार जोडलेली असते ती मेंदूला जाऊन मिळते तेव्हा कुठे एक सक्षम प्रतिमा तयार होते जी मेंदू आकलन करून सांगतो की हा कुत्रा आहे, आणि हा साप आहे. हे सर्व रेकॉर्डिंग very high density  पद्धतीने सतत चालू असते, त्याची मेमरी फुल होत नाही, आणि मेंदू ते रेकॉर्डिंग ठेवून त्याचे विश्लेषण करून योग्य वेळी बाहेर सुद्धा काढतो, आणि आपल्याला आठवते, अरे तू मला या दिवशी नाही तर या दिवशी अमुक ठिकाणी भेटला होतास.

 

बर याला लागणारी ऊर्जा (बॅटरी पॉवर) किती कमी आहे 8 ते 10 दिवस उपवास केला तरी ते छान चालू असते इतक्या अत्यन्त कमी ताकतीवर हे सर्व चालते. मानवी शरीर हा एक नमुना आहे, असे 84 लक्ष स्पेसिस, ना प्रत्येकाला वेगवेगळ्या श्वसन संस्था, पचन संस्था, मेंदू, आणि अनेक वेगवेगळ्या गोष्टी त्यात आहेत. या सर्वाचे आकलन मानवी तर्काच्या पलीकडले आहे. त्या ठिकाणी ईश्वर ही एक सत्ता मानण्याशिवाय पर्याय उरत नाही. 

 

 

 

 

 

सध्या संशोधन सुरू असलेले आर्टिफिशल इंटिलीजन्स, काँजेनियल अन्यालिसिस या सारखे रोबोटिक्स मधील विषयांचा अभ्यास हजारो संशोधक करीत आहेत. मला मागे एक कॉम्पुटर तज्ञाने सांगितले की जर यदाकदाचित माणसाने माणसाचा मेंदू बनवण्याचा प्रयत्न केला तर त्याला एक 5 मजली बिल्डिंग एवढा मोठ्या आकाराचा कॉम्पुटर लागेल. अर्थात आता या बाबतीत सुद्धा मानवाने प्रगती केली असून लहानात लहान कॉम्पुटर प्रणाली तो शोधून काढत आहे. असो लिहिण्यासारखे भरपूर आहे. पण ईश्वर हा कोणत्या मूर्तीत, सद्गुरूच्या किव्वा, निसर्ग किव्वा आणखी कोणत्या स्वरूपात मानवा हा ज्याचा त्याचा प्रश्न आहे पण त्याचे अस्तिव नाकारणे म्हणजे निव्वळ अज्ञान म्हणावे लागेल.

 

माधव भोळे (८४५१८८६७५९)

 

विचित्र शिष्यवृत्ती - थील फेलोशिप आणि त्याचे विजेते

 .

सध्या सर्व ठिकाणी स्टार्टअप चा जमाना आहे, आणि पंतप्रधान मोदींपासून ते गल्लीतल्या एखाद्या टुकार तंत्रज्ञांपर्यंत सर्वच स्टार्टअप स्टार्टअप करत आहेत. आपण “Waste to Best” म्हणजे "भांगरातून उपयुक्तता" हि कल्पना बरेच वेळा लोकांच्या तोंडातून ऐकली आहे, पण काय स्कुल ड्रॉप आऊट (उनाड पोरां)  मधून हिरा शोधून काढण्यासाठी कोणी शिष्यवृत्ती ठेवेल असे वाटले होते?.

"पीटर थील" हा असा महाभाग आहे ज्याने आपल्या "थील फौंडेशन" मधून २३ वर्षांखालील, इतर विषयात रस घेऊन अभ्यास करणारा, शास्त्रीय संशोधन करणाऱ्या किव्वा सोशल काम करणाऱ्या किव्वा स्टार्टअप कम्पनी चालवणाऱ्या,   परंतु शाळा सोडणाऱ्या २० ते २५ विध्यार्थ्यांना तो दरवर्षी अशी शिष्यवृत्ती देतो. हि शिष्यवृत्ती २ वर्षासाठी १,००,००० अमेरिकन डॉलर असून ती जगातील कोणत्याही विध्यर्थ्यास उपलबद्ध आहे. पीटर स्वतः एक उच्चशिक्षित असून अनेक अमेरिकन नवं तांत्रिक कम्पन्यांचा तो संस्थापक  आणि निर्देशक आहे.  त्याच्या अनुभवावरून त्याने असा कयास बांधला आहे कि शिक्षणापेक्षा आवड जास्त महत्वाची आहे आणि त्या आवडीपोटी अनेक नवंनवीन गोष्टी आकार घेऊ शकतात. त्याच्या या शिष्यवृत्ती बद्दल अनेक उच्च शिक्षित वर्गात चर्चांमध्ये असा सुद्धा सूर निघाला कि तो शिक्षणाला कमी महत्व देतो पण तसे त्याचे मत नाही. शिक्षण आपल्याजागी आणि आवड आपल्या जागी आहे असे तो मानतो.

२०१२ मध्ये ओडिशा मधील बिसमकटक शहरातील सुखवस्तू कुटुंबातील "रितेश अगरवाल" वयाच्या १८ वर्षी आय आय टी मध्ये प्रवेश मिळवण्याच्या दृष्टीने भारतातील अनेक मुलांप्रमाणे, कोटा, राजस्थान येथे क्लास मध्ये  दाखल झाला परंतु क्लास मधील कडक शिस्तीचे वातावरण आणि अभ्यासाचा ताण त्याला त्यात रमू देत नव्हता. जरा सुटी पडली कि तो आजूबाजूच्या टुरिस्ट ठिकाणी बजेट हॉटेल मध्ये जायचा आणि जवळपास फिरून यायचा.

असे करता करता त्याच्या लक्षात आले कि बजेट हॉटेल्स या क्षेत्रात खूप पैसा आहे परंतु हे क्षेत्र सुसंस्थापित नाही. जेवढे ३ स्टार आणि वरच्या दर्जाची हॉटेल्स आपल्या ब्रँडकडे, आपल्या व्यवस्थेकडे, आपल्या रूम्स आणि आपल्या मालमत्ता याकडे लक्ष देतात तेवढे लक्ष हि बजेट हॉटेल्स देत नाहीत परिणामी यांचे उत्पन्न कमी होऊन हे नुकसानीत जातात. हे सुधारायचे असेल तर यांची रिसर्वेशन, ग्राहक  हाताळणी, आऊटलूक, यांचे ब्रॅण्डिंग असे अनेक विषय सुधारले तर ते शक्य होईल.

त्याने या वर उपाय म्हणून “Oravel Stays” नावाची कम्पनी आणि वेबसाईट काढली आणि त्यावर वेगवेगळ्या बजेट हॉटेल्स ची लिस्टिंग आणि रिझर्वेशन करायला सुरवात केली. त्याच वेळी त्याला ह्या  "थील फाउंडेशन" च्या शिष्यवृत्तीचा वास लागला आणि त्याने आपला अर्ज त्या शिष्यवृत्तीसाठी केला. अर्थात ती शिष्यवृत्ती मिळवण्यासाठी त्याला आपण काय करीत आहोत, त्याची उपयुक्तता आणि व्याप्ती, येणार खर्च आणि त्याचे नावीन्य या सारख्या अनेक गोष्टीचा उहापोह त्या अर्जात करावा लागला. परंतु जी गोष्ट माणूस मनपूर्वक करतो त्याचा त्याला कधीही त्रास वाटत नाही त्याप्रमाणे त्याने ते सर्व केल्याने त्याला ती शिष्यवृत्ती मिळाली. या शिष्यवृत्तीमुळे त्यांनी जवळजवळ १०० बजेट हॉटेल्स मध्ये आपले वास्तव्य करून त्यातून निरीक्षण करून  आपल्या वेबसाईटमध्ये आणि प्रथम ग्राहकांमध्ये अनेक बदल घडवून आणून आपल्या व्यवसायाचा पाय भक्कम केला. त्याच बरोबर जवळ जवळच्या हॉटेल्स बरोबर त्यांचे वार्षिक अमुक एवढे बुकिंग करून देण्याच्या बदल्यात एव्हडी सुधारणा करून देण्याचे करार केले. स्वतःचा "OYO" नावाचा ब्रँड तयार केला आणि हळू हळू आपला जम बसवायला सुरवात केली.

२०१५ साली त्याच्या याप्रयत्नांना यश येऊन प्रथम लाईट स्पीड व्हेंचर पार्टनर्स या अमेरिकन व्हेंचर कॅपिटल कम्पनीने २४ दशलक्ष डॉलर्स त्याच्या कम्पनित गुंतवले. आणि त्यांनतर त्याच्या व्यवसायात आणखी सुधारणा होऊन अनेक व्हेंचर कपिटलिस्ट त्याच्या व्यवसायात गुंतवणूक करू लागले आणि २०१७ शेवट्पर्यंत ४५० दशलक्ष डॉलर्स त्यात गुंतवले गेले.  जानेवारी २०१८ पर्यंत त्यांच्याकडे भारतातील आणि इतर १५० शहरातील एकंदरीत ७०,००० हॉटेल रूम्स चे बुकिंग होत असून शिवाय चीनमध्ये त्यांनी वेगळी कम्पनी स्थापन केली असून त्यात पहिल्याच वर्षी १०,००० रूम बुकिंग साठी उपलब्ध करून दिल्या आहेत.   जगातील इंटरनेट क्षेत्रातील सर्वात दादा व्हेंचर कॅपिटॅलिस्ट "सॉफ्टबँक" या कम्पनीने आतापर्यँत त्यात एकंदरीत ४०० दशलक्ष डॉलर्स गुंतवले आहेत.  आता नुकत्याच झालेल्या गुंतवणूक मालिकेत "OYO" चे मूल्यांकन ४ बिलियन डॉलर्स झाले आहे. २०१६ सालंचा महसूल २४०० कोटी रुपये असून ४२५ कोटी रुपये निव्वळ नफा घोषित केला गेला आहे.

या शिष्यवृत्ती मधून या सारखे अनेक लाभार्थी तयार झाले असून त्यांना आपला मार्ग सापडत असून ते नवनवीन अविष्कार करून दाखवत आहेत.  So nothing is waste but everything is  gold.

माधव भोळे

८४५१८८६७५९

व्यवसायामध्ये माणसे जोडायला शिका, माल नंतर विका

 पूर्वी आमच्या गिरगाव / दादर मध्ये कापडाची दुकाने मराठी माणसाची असायची. गिर्हाईक आत शिरेपर्यंत त्यांचे पंखे बंद असायचे. गिर्हाईकाने सांगितले साडी दाखवा कि पंखा सुरु केला जायचा.  दोन तीन साड्या दाखवून झाल्या कि लगेच विचारले जायचे कोणती हवी. किमतीत बसत नसेल तर गिर्हाईक सांगायचे दुसरी दाखवा. सौदा पटला नाही कि गिर्हाईक बाहेर पडण्याच्या पूर्वीच पंखा बंद केला जायचा आणि गिऱहाईकाला ऐकू जाईल अशा शब्दात त्याच्या ऐपतीबद्दल दोन चार शेरे सुनावले जायचे.

या उलट पुढे बाबुभाई जगजीवन दास यांचे भव्य एयर कंडिशन दुकान गिरगावमध्ये आले. गिर्हाईक दुकानात शिरताच त्यांचा एस्कॉर्ट तेथे येऊन विचारायचा काय पाहिजे आणि त्या प्रमाणे तो त्या दालनाकडे आपल्यास घेऊन जायचा.  तेथील सेल्समन आपणास पाहिजे ते कपडे दाखवायचा, दाखवलेल्या कपड्याच्या घड्या घालायला एक वेगळा माणूस असायचा. ते कपडे पसंत नाही पडले तर आणखी दाखवले जायचे, ते नाही पसंत पडले तर दुसऱ्या दालनातील कपडे दाखवले जायचे. एखादा गिर्हाईक काहीहि माल विकत न घेता जात असेल तर एस्कॉर्ट किंवा मॅनेजर परत त्याला आणखी एका ठिकाणी घेऊन जाऊन कपडे दाखवायचा पण गिर्हाईक सोडत नव्हता.

मी आमचे जवळील मिठाई वाल्याकडे छोट्या मोठ्या गोष्टी घेत असतो.  आपण पैसे द्यायला गेलो कि  तो एक नुकतेच तयार केलेल्या भाज्यांपैकी एक हातावर ठेवतो आणि म्हणतो टेस्ट करा.  मी त्याला म्हणतो मला आता विकत नाही घ्यायचे पण तो तरी आग्रह करतो.

नुकताच आपल्या FB ग्रुप वरील एका व्यावसायिकाकडे भेट देण्याचा योग आला. मी येणार आणि आपल्या ग्रुप पैकी आहे याची त्यांना आधीच कल्पना दिली होती. मुंबई च्या एका टोका  पासून दुसऱ्या टोका पर्यंत अंदाजे ३० कि मी आणि एक तास खर्च करून मी त्यांना भेटायला गेलो. त्यांनी माझे चांगले स्वागत केले. मी त्यांना माझ्या येण्याचा उद्देश सांगितला. त्यांनी मला सर्व प्रॉडक्ट छान समजावून सांगितले. मी त्यांना हे सुद्धा सांगितले कि जर आपले प्रॉडक्ट पसंत पडले तर मी त्याचा प्रसार सुद्धा करिन.  त्यांनी मला विचारले मग पुढे काय?  मी त्यांना सांगितले आपण सांगितलेली सर्व माहिती मला समजली, मी त्यावर विचार करतो आणि आपणास पुन्हा संपर्क करतो. त्यांनी मला विचारले प्रसार करण्यापूर्वी हे प्रॉडक्ट मी विकत का घेत नाही? मी त्यांना सांगितले मला माझ्या कुटुंबियांशी आपण दिलेली माहिती सांगून त्यांच्या निर्णयावर माझा निर्णय असेल कारण वापरणारे ते सुद्धा आहेत.  त्यांना काय वाटले कोणास ठाऊक, त्यांनी काहीही न बोलताच,  मी बाहेर निघण्यापूर्वीच, पंखा बंद केला आणि ज्या ठिकाणी प्रॉडक्ट दाखवले त्या ठिकाणचा कचरा काढायला सुरवात केली. मला आश्चर्य वाटले, मी बाहेर निघतच होतो. फार तर फार एक मिनिटाचा प्रश्न होता. तो कचरा त्यांचे घरीच होता तो त्यांना केव्हाही काढता आला असता आणि पंखा सुद्धा पुढच्या मिनिटाला बंद करता आला असता. पण त्यांची शरीर भाषा सांगून गेली कि मी त्यांचा माल विकत घेतला नाही त्याचा त्यांना राग आला. आता मला सांगा आपण एखादे प्रॉडक्ट समजावून घ्यायला गेलो म्हणजे ते ताबड्तोक विकत घ्यायलाच पाहिजे काय?

अशा रीतीने आपण वागलो तर स्वतःहून आपल्या घरी चालून आलेले एक संभाव्य गिर्हाईक आपण स्वतःच्या हाताने तोडतो आणि एक माणूस जोडण्यापूर्वीच आपण तोडला असे आपणास वाटत नाही काय?

आपण व्यवसाय करू त्या वेळी करू पण आधी माणसे जोडायला शिकूया, व्यवसाय आपोआप होईल. फक्त व्यवसायासाठी माणसे जोडू नका ती कायमची जोडली तर एकच काय आपली दहा प्रॉडक्ट विकत घेतील. तुम्हाला काय वाटते?

माधव भोळे

 

 

श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन देवस्थान, वीर

 

श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन देवस्थान, वीर

(देवस्थान पत्ता: श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन मंदिर, वीर, तालुका चिपळूण, जि.रत्नागिरी, महाराष्ट्र, पिन कोड: ४१५ ६४१)

सम्पर्क: श्री माधव गणेश भोळे, सचिव श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन प्रासादिक मंडळ; मालाड(पश्चिम), मुंबई ४०० ०६४.  मोबा: ९८१९४ ७९७९१ किंवा  श्री श्रीकृष्ण वसंत वीरकर, अध्यक्ष,  श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन प्रासादिक उत्सव मंडळ, मु. पो. वीर, व्हाया पोस्ट निवळी, तालुका चिपळूण, जिल्हा रत्नागिरी, पिन कोड ४१५ ६४१ (मोबा: ९४२०० ३३२०७ / ७३५०३ ४८४२९. 

मुंबई गोवा महामार्गावर चिपळूण पासून पुढे २० किलोमीटर अंतरावर सावर्डे येथून उजव्या बाजूला एक वहाळ फाटा नावाचा रस्ता जातो. सावर्डे पासून  २४ किलोमीटर आत गेले कि एक अतिशय सुंदर, वनश्रीने नटलेले असे वीर गाव आहे. गावाला दोन्ही बाजूनी डोंगर असून तेथे बारमाही दोन धबधबे आहेत. एका धबधब्याचे नाव देवपाटचा धबधबा तर दुसऱ्याचे नाव रानपाटचा धबधबा आहे. गावाच्या दुसऱ्या टोकाला खाडी किनारा आहे, तेथे कापसी नदी जयगड खाडीला मिळते.  देवपाट येथील धबधब्याजवळच तेथील ग्रामदैवत "श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन" देवतेचे एक भव्य देऊळ आहे. मंदिरात "श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन" देवतेची  ७ फूट उंच, ४.५ फूट रुंद आणि ९ इंच जाडीची  पाषाणाची प्राचीन सुंदर मूर्ती  आहे.

गावातील एक प्रमुख सदस्य कै. रामकृष्ण विठल वीरकर (डॉ. हरिभाऊ ) यांचे पूर्वजांना सुमारे २०० ते २५० वर्षांपूर्वी हि मूर्ती  गावाजवळील खाडीत जुवे बेटावर सापडली अशी आख्यायिका आहे.  तज्ज्ञांच्या मते  ही मूर्ती आठव्या शतकातली म्हणजे सुमारे १२०० वर्षांपूर्वी कोरलेली असावी.  संपूर्ण मूर्ती पाषाणाची असून ५ भागांमध्ये विभागली गेली आहे ( बैठक, महिरप, २ खांब आणि मुख्य मूर्ती). 

                                                                                               

 

मुख्य मूर्ती श्री विष्णूचे अवतार,  भगवान श्रीकृष्ण  किशोरवयीन होते त्यावेळी  त्यांनी आणि त्याचे बंधू बलराम या दोघांनी मिळून ८ मल्ल  ( मथुरेचा राजा कंस, त्याचे पहेलवान शल, तोशल, कुट, चाणूर,  मुष्टिक इत्यादी  ८ मल्ल ) कुस्तीत मारले आणि म्हणूनच या देवतेला “श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन” म्हटले जाते. महिरपीमध्ये  (देवतेच्या वरची शिळा)  "श्री लक्ष्मी", श्री विष्णूंच्या मांडीवर बसली आहे. डाव्या बाजूला खाली श्री बलराम आणि उजव्या बाजूला खाली विष्णूचे वाहन गरुड आहे. श्री कृष्ण डाव्या मांडीवर बसून हातातील गदेचा प्रहार मल्लांवर करत आहे असे ते दृश्य आहे. मूर्ती योध्याच्या आवेशात आहे.  

आख्यायिके प्रमाणे हि भली मोठी मूर्ती सापडल्यानंतर एका शिळेला टेकवून ठेवली होती आणि तिच्यावर पूजा अर्चा सुरु झाली. कित्येक वर्ष लोटल्यानंतर ती शिळा पडायला आल्यामुळे कोणाच्या तरी स्वप्नांत भगवंत येऊन दृष्टांताप्रमाणे ती मूर्ती सध्या आहे त्या ठिकाणी आणून ठेवली गेली,  आणि लगेचच ती शिळा घरंगळत खाली गेली. त्यानंतर त्या ठिकाणी प्रथम गवताचे छप्पर असलेले आणि नंतर कौलारू लाकडी देऊळ बांधले गेले. काही कारणामुळे त्या मंदिराला आग लागल्यानंतर,  पुढे दिनांक ९ ऑक्टोबर १९१३ ( विजया दशमी ) चे दिवशी गावातील धुरिणांनी एकत्र येऊन "श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन प्रासादिक मंडळ" स्थापन झाले. त्याचे प्रथम अध्यक्ष कै. रामकृष्ण महादेव भोळे होते. ३ ऑक्टोबर १९३७ साली सध्या अस्तित्वात असलेले लोडबेअरिंग चे सिमेंट काँक्रीट चे मंदिर,अलिबाग येथील सिव्हिल कॉन्ट्रॅक्टर कै. विष्णुपंत वीरकर यांचे देखरेखी खाली बांधायला सुरवात झाली. मुख्य मंदिर १९४० साली बांधून पूर्ण झाले आणि प्लास्टरिंग, रंगकाम आणि दरवाजे इत्यादी १९५२ पर्यंत पूर्ण झाले. प्रासादिक मंडळाचा भर मंदिर बांधणी आणि दुरुस्ती या विषयावर असल्यामुळे पुढे दिनांक १०/१०/१९४० रोजी बहिरंग शोभा आणि उत्सव व्यवस्थापनावर विशेष लक्ष देण्यासाठी श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन प्रासादिक उत्सव मंडळ स्थापन झाले.  २७ मे १९६७ रोजी देवतेवर, शास्त्रोक्त अर्चा विधी झाला. त्या प्रसंगी वे. मू. सूर्यकांत बळवंत भोळे आणि कै. वे. मू. भार्गव एकनाथ भोळे यांनी पौरोहित्य केले.

प्रासादिक मंडळाने कै गणेश रामकृष्ण भोळे यांचे अध्यक्षतेखाली १९६३ साली सुवर्ण महोत्सव आणि १९७५ साली हीरक महोत्सव साजरा केला तर १९९० साली कै नारायण सखाराम वीरकर, डोंबिवली यांचे अध्यक्षतेखाली अमृत महोत्सव साजरा केला. याच मंडळाने दिनांक १३ ते १५ नोव्हेम्बर २०१३ रोजी सुप्रसिद्ध उद्योगपती श्री दिवाकर निमकर, पुणे यांचे अध्यक्षेतेखाली मंडळाचा शतक महोत्सव वीर येथे साजरा केला. प्रमुख पाहुणे डॉ. चंद्रशेखर निमकर होते.

उत्सव मंडळाने सन २००१ साली कै. वे. मू. भार्गव एकनाथ भोळे यांचे अध्यक्षतेखाली हीरक महोत्सव साजरा केला तर २०१५ साली कै. रामकृष्ण विठल वीरकर (डॉ. हरिभाऊ ) यांचे अध्यक्षतेखाली अमृत महोत्सव साजरा केला.

मंदिरात दरवर्षी गोकुळ अष्टमी, भोगी इत्यादी सण मोठ्या उत्साहात पार पडतात.  कार्तिक महिन्यात शुद्ध भागवत एकादशीला कार्तिक उत्सवात ३ दिवस पूजा, आरती,  छबिना, कीर्तन असते आणि द्वादशीला तुलसी विवाह आणि महाप्रसाद असतो.   गेले कित्येक वर्ष पर्यावरणाच्या  परिणामामुळे मूर्तीची झीज होत आहे, हे लक्षात घेऊन दोन्ही मंडळांनी मिळून या वर्षी मूर्तीवर वज्रलेप प्रक्रिया करण्याचे योजले असून त्या दृष्टीने प्रयत्न सुरु आहेत.

श्री लक्ष्मी मल्लमर्दन प्रासादिक मंडळासाठी

श्री माधव गणेश भोळे, (सचिव )