महाकुंभ, गर्दी आणि आस्था.

 महाकुंभ, गर्दी आणि आस्था.

मागच्या वेळी मीं महाकुंभ मधील व्ही आय पी ट्रीटमेंट बद्धल लिहिले होते. हिंदू धर्म आणि श्रद्धा यांचे अतूट नाते आहे. पण त्याचा ज्यावेळी बाजार मांडला जातो त्या वेळी सुख्याबरोबर ओले ही जळते. सरकारच्या आणि मीडियाच्या प्रचारामुळे गावागावातुन आणि देश विदेशातून करोडो भाविक प्रयागराजला जथ्या जथ्या ने पोचत होते. सुमारे ४० कोटी लोक प्रयागराज मध्ये दाखल होणार अशी जणू दवंडीचं उत्तर प्रदेश सरकारनी जगभर फ़िरवली होती. ४० कोटी म्हणजे काश्मीर ते कन्याकुमारी आणि कच्छ चे रण ते जग्गनाथ पुरी एव्हड्या महाकाय भुभाग असलेल्या भारताच्या लोकसंख्येच्या २७.६%. 

अर्थात राजकीय प्रभावामुळे म्हणा किंवा खरोखरचे व्यवस्थापन कौशल्य म्हणा पण लोक मुख्यमंत्री योगींचे कौतुक करत होते. ठीक आहे त्यांचे व्यवस्थापन कौशल्य मीं जाणतो पण जमाव नियंत्रण हे एक आव्हानत्मक कौशल्य आहे. 

काल मौनी अमावस्या होती आणि त्या निमित्त होणाऱ्या स्नानासाठी प्रचंड, बेसुमार, अफाट गर्दी जमा झाली होती. असे म्हणतात की काल एकाच दिवशी आणि एकाच तासात ( शुभ मुहूर्त सकाळी ५ वाजून २५ मिनिट ते सकाळी ६ वाजून १८मिनट) सुमारे १० कोटी लोक स्नान करण्याची शक्यता होती. म्हणजे ज्या प्रयागराजची लोकसंख्या फक्त ६० लाख आहे तेथे एकाच दिवशी १० कोटी आले तर काय परिस्थिती होईल यांचा आपण अंदाजच करू शकता.

काल शेवटी व्हायचे तेच झाले, या महास्नानाची मुहूर्त वेळ साधण्यासाठी आलेल्या गर्दीत झालेल्या चेंगरा चेंगरी मुळे कमीत कमी १० लोक मृत्यूपावले आणि हजारो जखमी झाले. आता त्यांना सरकार मदत घोषित करेल, त्यांच्या औषधपाण्याची व्यवस्था करेल ते सर्व ठीक आहे, पण त्या श्रद्धाळुनांचनांच श्रद्धांजली वाहण्याची वेळ आज आली या सारखे दुर्दैव नाही.

या आधी सुद्धा अनेक ठिकाणी अनेक प्रसंग घडले आहेत, पण लोक जागृत होत नाहीत. जे साधू संत आहेत त्यांना तर आपल्या जीवाची पर्वा नाही कारण त्यांना मोक्ष प्राप्तीचं करायची आहे पण सामान्यजनाना आपले घरदार, मुले बाळे, संसार आहेच की. जे मेले त्यांच्या संसाराची राख रांगोळी होते. जे जखमी झाले ते परत किती सक्षम होतील सांगता येत नाही.

अशीच एक घटना अप्पासाहेब धर्माधिकारी यांना महाराष्ट्र भूषण तळतळत्या उन्हात दिले गेले त्यावेळी झाली होती आणि मेलेल्या वारसांचे तळतळाट ह्या भूमिला मिळाले.

म्हणून एक हात जोडून नम्र विनंती आहे. तुम्ही श्रद्धाळू आहात ही चांगली गोष्ट आहे पण जेथे अतोनात गर्दी असेल तेथे जाऊ नका. तों सर्वत्र आहे सर्व व्यापी आहे असे मानता तर तुमचा देव तुमच्या हृदयात आहे.

त्यातून तुम्हांला प्रयागराजला किव्वा अयोध्येला जायचेच असेल तर हे मेळे किंवा जत्रा सोडून ती गंगा, यमुना, सरस्वती ३६५ दिवस २४ तास लोकांचे पाप क्षालन करण्याचे काम करतेच आहे. ज्यावेळी तुम्ही कमी गर्दीत जाल तेव्हा तिला पण तुमच्याशी बोलण्यासाठी, तुमचे हितगुज ऐकण्यासाठी आणि तुमची पापें धुण्यासाठी जास्त वेळ मिळेल. 

हा लेख टिकात्मक नसून तों आपण सकारात्मक घ्याल अशी माफक अपेक्षा. नाहीतर आहेच जोडे आमच्या नशिबी.

माधव भोळे