बोलंट इंडस्ट्रीज : श्रीकांत बोल्ला

बोलंट इंडस्ट्रीज : श्रीकांत बोल्ला प्रसिद्ध सिनेस्टार अमिताभ बच्चन यांचे वडील, सुप्रसिद्ध कवी, श्री हरिवंशराय बच्चन यांनी लिहिलेली एक कविता आपण वाचली असेल "लहरोंसे डर कर कभी नौका पार नही होती, कोशिश करने वालोंकी कभी हार नही होती!" (म्हणजे "ज्यांना लाटांची भीती वाटते, ते बोटीने नदी ओलांडू शकणार नाहीत, जे प्रयत्न करतात ते कधीही हरणार नाहीत!). श्रीकांत बोल्ला हे असेच एक उदाहरण आहे. सर्व अडथळ्यांसह, त्याने यशाचे एव्हरेस्ट गाठण्याचा प्रयत्न केला आहे. श्रीकांत बोल्ला यांचा जन्म ७ जुलै १९९२ रोजी आंध्र प्रदेशातील मछलीपट्टनम शहराजवळील सीतारामपुरम येथे झाला. त्यांचे कुटुंबीय शेती करत. त्यांच्या वडिलांचे नाव दामोदर राव व्यंकटप्पा आहे. श्रीकांत हा जन्मतः दृष्टिहीन बालक होता. त्याच्या शारीरिक अपंगत्वामुळे त्याला नातेवाईक आणि शेजाऱ्यांनी नाकारले होते. अनेक शेजाऱ्यांनी त्याच्या पालकांना "या मुलाला कालव्यात फेकून देण्यास सांगितले" कारण त्यांच्या मते त्याला भविष्य नाही. मात्र त्याच्या आई-वडिलांनी त्या सर्वांकडे दुर्लक्ष केले. त्यांचे बालपण एकाकीपणात गेले. त्याला इतर मुलांबरोबर खेळ खेळायचे होते, परंतु त्याला कोणीही खेळायला घेत नसतं. तो सात वर्षाचा असताना, एका काकांनी त्याला हैद्राबाद येथील अंधांच्या शाळेत प्रवेश घेण्याचा आग्रह केला. एकाकीपणामुळे, त्याने अंधशाळेतून पळून जाण्याचा प्रयत्न केला, पण काकांनी त्याला त्याच्या भविष्यासाठी समज दिली. लवकरच श्रीकांत ब्रेल आणि इंग्रजी शिकला, मग संगणक कसा वापरायचा ते ही शिकला. वादविवाद, सर्जनशील लेखन, बुद्धिबळ आणि अंध क्रिकेट यासह अनेक क्षेत्रात त्यांनी पुरस्कार पटकावले. शाळेत तो एक हुशार विद्यार्थी होता. हैदराबाद येथील अंध विद्यालयातून मॅट्रिक पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी 11 वीसाठी विज्ञान शाखेमध्ये अर्ज केला परंतु अंधत्वामुळे त्याला प्रवेश नाकारण्यात आला. त्यांनी सांगितले की तो प्रॅक्टिकल करू शकत नाही जे शिक्षणाच्या विज्ञान शाखेसाठी आवश्यक आहे. या नकारावर त्याने कोर्टात धाव घेतली आणि शेवटी ६ महिन्यांच्या प्रतिक्षेनंतर त्याला स्वतःच्या जबाबदारीवर प्रवेश घेण्याची परवानगी मिळाली. 12वी बोर्डाच्या परीक्षेत ९८% गुण मिळवून तो वर्गात प्रथम आला. त्याला आय.आय. टी. मधून अभियांत्रिकी करायचं होतं, पण त्याच्या अंधत्वामुळे हैदराबादमधील आय.आय.टी. प्रवेश परीक्षेसाठी तयारी करून घेणाऱ्या कोणत्याही कोचिंग संस्थेने त्याला प्रवेश दिला नाही. त्यानंतर त्याने एम. आय.टी., यू.एस.ए. येथे संपर्क साधला जिथे त्याला प्रथम आंतरराष्ट्रीय अंध विद्यार्थी म्हणून प्रवेश मिळाला. त्यांनी एम.आय.टी.मधून संगणक विज्ञान आणि व्यवसाय व्यवस्थापनात पदवी पूर्ण केली. त्याला अमेरिकन कॉर्पोरेट्सकडून नोकरीच्या अनेक संधी चालून आल्या होत्या पण दिव्यांग लोकांसाठी काहीतरी नाविन्यपूर्ण करण्याच्या उद्देशाने तो भारतात परतला. मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीमध्ये शिकत असताना, त्याने एम.आय.टी. सार्वजनिक सेवा केंद्राच्या अनुदानासह शैक्षणिक आणि रोजगाराच्या उद्दिष्टांसाठी संगणाकाचा प्रचार करणारे संगणक प्रशिक्षण केंद्र स्थापन केले. शिवाय, त्यांनी एम. आय. टी. मधील Legatum सेंटरच्या सहाय्याने आणि अनुदानाने हैदराबादमध्ये अत्यंत आवश्यक असलेल्या ब्रेल लायब्ररीचे नियोजन आणि अंमलबजावणी केली. भारतात आल्यानंतर २०१२ मध्ये त्यांनी हैदराबादच्या बाहेर एक छोटी कंपनी सुरू केली. त्यांनी स्वर्णलथा तक्किलपती आणि रवी मंथा यांच्यासोबत तिची सह-स्थापना केली आणि कंपनीची सुरुवात फक्त रु. 10 लाख च्या भांडवलाने झाली. त्यांनी इको-फ्रेंडली पेपर, सुपारीची पाने आणि इतर नैसर्गिक पाने आणि पुनरनिर्मित केलेले कागद यांचे सहाय्याने इको-फ्रेंडली पॅकेजिंग सोल्यूशन्स तसेच बायो डिग्रेडेबल प्लेट्स, कप, सेंद्रिय कटलरी इ. बायो-डिग्रेडेबल उत्पादन सुरू केले. कंपनी महानगरपालिकेच्या कचरा किंवा भिजलेल्या किंवा फाटलेल्या कागदापासून पर्यावरणपूरक पुनरनिर्मित केलेला क्राफ्ट पेपर तयार करते. बॉलंट इंडस्ट्रीजचे प्रमुख उद्दिष्ट दिव्यांग लोकांना रोजगार देणे आणि पर्यावरण पुनरस्थापित करण्यास मदत करणे जेणेकरून प्लास्टिकच्या वापरला आळा बसेल. हे नियोजन करत असताना तो श्री रवि मंथा यांना भेटला, जे एंजल इन्व्हेस्टर आहेत. श्रीकांतची व्यवसायाकडे बघण्याची दृष्टी, त्याची वाढ आणि विचारांची स्पष्टता पाहून तो इतका प्रभावित झाला की त्याने बोलन्ट कंपनी ला त्यावेळी लागलेल्या पैशाची गरज भगवली. लवकरच उत्पादन वाढले आणि विक्रीही वाढली. त्याच्या उत्पादनांची मागणी पूर्ण करण्यासाठी त्याला दुसरा कारखाना उघडावा लागला. ते तिरुमल तिरुपती देवस्थानम, आंध्र प्रदेश ला पर्यावरणपूरक कागद साहित्य आणि डिस्पोजेबल प्लेट्स पुरवतात. पीपल कॅपिटलचे श्रीनी राजू, डॉ. रेड्डीज लॅबोरेटरीचे सतीश रेड्डी, जीएमआर ग्रुपचे किरण गांधी, ग्रीनकोचे अनिल क्लामलासेट्टी, टी.आय. सायकल्सचे अरुण अलगप्पान आणि एस.एल.एन. टर्मिनसचे एस.पी. रेड्डी यासारख्या गुंतवणूकदारांनी या उपक्रमात गुंतवणूक केली. २०१६ मध्ये रतन टाटा यांनीही काही रक्कम गुंतवली. २०२० पर्यंत, त्यांच्या बोलण्ट इंडस्ट्रिज मध्ये गुंतवणूकदारांनी गुंतवलेला एकूण निधी $4.15 दशलक्ष आहे. कंपनीचे अधिकृत भांडवल रु. १०० कोटी असून त्यापैकी ४०.२६ कोटी रुपये भरले आजपर्यँत जमा आहेत. कंपनीची वार्षिक उलाढाल रु. १५० कोटी पेक्षा जास्त आहे. तेथे सुमारे ६५० कर्मचारी आहेत ज्यातील बहुतेक दिव्यांग आहेत. सध्या आंध्रमधील त्यांच्या ५ प्लांटमधून उत्पादन केले जात आहे. जुलै २०२३ पर्यंत, श्रीकांत यांच्याकडे बोलंट इंडस्ट्रीजचे ७२.२२% शेअर्स आहेत ज्यांची किंमत सुमारे ९४८ कोटी रुपये आहे, तर कंपनीचे एकूण मूल्य १३०० कोटी रुपये आहे. ( https://tracxn.com/ ) २०११ मध्ये, श्रीकांतने हैदराबाद, भारत येथे बहुविध अपंग असलेल्या मुलांसाठी समनवाई केंद्राची सह-स्थापना केली, ज्याने आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र आणि स्वावलंबी जीवनासाठी बहुविध अपंग असलेल्या विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक, व्यावसायिक, आर्थिक आणि पुनर्वसन सेवा प्रदान केल्या जातात. त्यांनी माजी राष्ट्रपती ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांच्यासोबत लीड इंडिया फाउंडेशन 2020/2030 वर काम केले आहे, ही चळवळ मूल्य-आधारित शिक्षणाद्वारे तरुणांना सक्षम बनवणारी आहे. श्रीकांत हा तरुणांसाठी एक प्रेरक वक्ता आहे आणि त्याला जगभरातील अनेक विद्यापीठे आमंत्रित करतात. तो उद्योजकता विकास, तरुणांचे सक्षमीकरण आणि अनेक दिव्यांग व्यक्ती आणि मुलांच्या भल्यासाठी काम करत आहेत. श्रीकांतने १९ फेब्रुवारी २०२२ रोजी स्वातीशी साखरपुडा आणि एप्रिल २०२२ मध्ये तिच्यासोबत विवाह केला. श्रीकांत बोल्ला यांना आजपर्यंत अनेक पुरस्कार आणि मान्यता प्राप्त झाल्या आहेत जसे की: * २००६ च्या ९३ व्या इंडिया सायन्स काँग्रेसमध्ये दुसरे स्थान. * भारताच्या राष्ट्रपतींकडून २०१२ चा सर्वोत्कृष्ट युवा नेता पुरस्कार. * एनडीटीव्ही इंडियन ऑफ द इयर पुरस्कार २०१५ मध्ये वर्षातील सर्वोत्कृष्ट उद्योजक. *तेलुगु फाइन आर्ट्स सोसायटी ऑफ न्यू जर्सी २०१५ द्वारे युवा उत्कृष्टता पुरस्कार. * ECLIF मलेशिया द्वारे इमर्जिंग लीडरशिप अवॉर्ड - २०१६. * यूथ बिझनेस इंटरनॅशनल, युगांडा २०१६ द्वारे ग्लोबल सोशल एंटरप्रेन्युअर. * CII - २०१६ द्वारे वर्षातील उदयोन्मुख उद्योजक. * फोर्ब्स एशियाने त्यांचे नांव ३० वर्षाखालील, ३० उदयोन्मुख उद्योजकांच्या यादीत घातले आहे. * SME मधील उदयोन्मुख विजेते - प्राईड ऑफ तेलंगणा अवॉर्ड्स २०१८. * बिझनेस लाइन यंग चेंज मेकर अवॉर्ड २०१८. * वन यंग वर्ल्ड, यूके - २०१९ द्वारे वर्षातील सर्वोत्कृष्ट उद्योजक. * TV9 - २०१९ तर्फे नवनक्षत्र सन्मान पुरस्कार. *यंग ग्लोबल लीडर्स २०२१, वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम २०२१. श्रीकांत बोल्लाला यांना साष्टांग दंडवत. माधव भोळे